Συμμετέχει, μελετά, αρθρογραφεί, ταξιδεύει, ενημερώνεται με στόχο να προσφέρει όσο μπορεί στην αναβάθμιση του τοπίου που μας περιβάλλει.

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2011

Μια μυρωδιά ..χιλιάδες εικόνες νοσταλγίας !


Δεν ξέρω πόσες φορές σας έχει συμβεί ξαφνικά να μυρίσετε κάτι και αμέσως το μυαλό σας να ξεφύγει και να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο και να σας γεμίσει όμορφες εικόνες και στιγμές, αυτές που τις λέμε αναμνήσεις.
Και συνήθως μας αρέσει να ξεκλειδώνουμε απ το ντουλάπι της  μνήμης μας μόνο  τις όμορφες στιγμές  που έχουμε περάσει ,δηλ. αυτές που τις χρειαζόμαστε , μάλιστα τώρα στις δύσκολες  μέρες που περνάμε και θα περάσουμε, ώστε  να αποκτήσουμε αισιοδοξία και ελπίδα για κάτι το καλλίτερο που ευχόμαστε νάρθει.
Όπως λοιπόν συνηθίζουμε να ονομάζουμε οπτική εμπειρία κάτι που βλέπουμε και να το λέμε αυτό άλλοτε  εικόνα, άλλοτε τοπίο  ή θέα , έτσι και οι μυρωδιές μας δημιουργούν ένα ανάλογο οσφρητικό  ή μυρωδικό  ή οσμικό ερέθισμα που με τη σειρά του  συνειρμικά  μας οδηγεί ή καλλίτερα μεταφράζεται σε εικόνες και στη συνέχεια γίνεται ένα ξεδίπλωμα αναμνήσεων σε χρόνο, για  χώρο, σε  πρόσωπα και γεγονότα που συσχετίζονται με τη συγκεκριμένη μυρωδιά.
Τώρα γιατί τα λέω όλα τα παραπάνω. Απλά το ερέθισμα  μου τόδωσε κατ’ αρχήν οπτικό και μετά οσφρητικό  μια ταπεινή γλάστρα βαλμένη στο στενό μπαλκόνι της πολυκατοικίας  που φιλοξενεί ένα όμορφο ολάνθιστο τούτη την εποχή  φυτό. Έχει μέσα  μια γαρδένια με  ολόλευκα  μυρωδάτα λουλούδια . .
Όταν τα μύρισα  τα όμορφα λουλούδια της γαρδένιας και το άρωμά τους  ταξίδεψε μέσα μου , μόλις έφτασε στο μυαλό μου τότε άρχισε  να ξετυλίγεται ένα  άλλο όμορφο ταξίδι  εικόνων  φτιαγμένων από αναμνήσεις που για πολλά χρόνια νόμιζα ότι είχαν ξεχαστεί  και που άρχισαν να ξαναζωντανεύουν.
Ήταν εικόνες από ένα μονόπατο χωριάτικο σπίτι που μπροστά του απλωνόταν  μια πεντακάθαρη αυλή. Μια αυλή  με ολόλευκα ασβεστωμένα πεζούλια  γύρω γύρω  και που πάνω τους είχαν μπει στη σειρά ,σαν καλοβαλμένοι στρατιώτες ,γλάστρες φτιαγμένες από παλιούς τενεκέδες, βαμμένοι όμως ολόγυρα με μπλε χρώμα γαλαζόπετρας. Και εκεί από μέσα  από κάθε τενεκεδάκι ξεπετάγονταν χρώματα και αρώματα λογιών λογιών που αν αυτά μεταφράζονταν σε μουσικές νότες θα συνέθεταν μια μελωδική αρμονία της φύσης .
Μέσα στο χορό αυτό των λουλουδιών ξεχώριζε μια μεγαλύτερη γλάστρα ίδια σαν τον ‘κανακάρι’ της οικογένειας, που όλοι τον προσέχουνε. Ηταν η αγαπημένη γλάστρα της μάνας που τη φρόντιζε με περίσσια προσοχή.
Και μέσα της η γλάστρα φιλοξενούσε  το αγαπημένο της λουλούδι –έτσι τόλεγε- που δεν ήταν άλλο από  μια μεγάλη με καταπράσινα σκούρα φύλλα, γαρδένια .
Τούτη την εποχή  γέμιζε με  λουλούδια κατάλευκα  αφήνοντας να μοσχοβολάει απ το άρωμά της  όλη η αυλή σκεπάζοντας  τις μυρουδιές απ  όλα τα άλλα ‘συλλούλουδα’ στις γλάστρες. Εκεί δίπλα της , σε μια πέτρα στο πεζούλι μου άρεσε  σαν παιδί να κάθομαι ,  δήθεν να ψευτοδιαβάζω –καιρός εξετάσεων στο σχολείο- για να με βλέπει η μάνα μου ότι κάτι κάνω, ενώ  εγώ ταξίδευα  λουσμένος στη  μυρωδιά της γαρδένιας στο κόσμο της νεανικής μου φαντασίας..
Κάθε πρωί ένα λουλούδι της γαρδένιας στόλιζε το πέτο του Δάσκαλου πατέρα μου πηγαίνοντας στο σχολείο δοσμένο απ τη μάνα μου αλλά και δεν έφευγε και  κανένας  επισκέπτης  απ’ το σπίτι μας χωρίς  να δεχτεί μερικά λουλούδια  γαρδένιας δοσμένα με καμάρι για το λουλούδι της, απ τη μάνα μου.
Τώρα  καθισμένος στο στενό μπαλκόνι που ευτυχώς δεν κλείστηκε  ως ‘ημιυπαίθριος ’ και βλέποντας τα άσπρα λουλουδάκια στη γλάστρα της γαρδένιας χωρίς την άπλα και απλότητα της αυλής της γαρδένιας εκείνης των παιδικών μου χρόνων  οσφραίνομαι  τη μαγική μυρουδιά της και ξαναζώ με  τις οσφρητικές εικόνες το παρελθόν.
Αλλά όσα η ζωή  και ο χρόνος να  μου άλλαξαν στα χρόνια που κύλησαν    η μυρουδιά της γαρδένιας εκείνης συνεχίζει να μου μένει  αναλλοίωτη. Να μένει  η ίδια και απαράλλαχτη όπως τότε στην αυλή των χρόνων της αθωότητας.
Και από ότι όμως  ξέρω η μυρωδιά της γαρδένιας δεν θα αλλάξει αυτή ποτέ .Θα παραμένει απ τη φύση της η ίδια ,μοναδική και ευωδιαστή και θα  συνεχίζει να χαρίζει αναμνήσεις και στους νεώτερους  αρκεί  εμείς οι μεγαλύτεροι να τους δώσουμε  την ευκαιρία να τη μυρίζονται  και   το δικαίωμα ,που τους ανήκει ,να ονειρεύονται.
Κώστας Κασσιός
Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Urban Land Art Project

Buried Words
που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 28, Κυριακή 30 και Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011, στον κήπο του Ωδείου Αθηνών, κατά μήκος της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, και στο λιθόστρωτο Πικιώνη.

Η καλλιτέχνις «φύτεψε» και «έθαψε» 16 λέξεις:
ΤΟΛΜΩ, ΜΑΖΙ, ΕΥΘΥΝΗ, ΘΑΡΡΟΣ, ΑΡΧΗ, ΑΛΛΙΩΣ, ΤΩΡΑ, ΑΛΜΑ, ΡΗΞΗ, ΗΘΟΣ, ΩΘΩ, ΓΕΝΝΩ, ΟΡΜΗ, ΟΡΑΜΑ, DARE, OSER

Η Βαρβάρα Παπαδοπούλου χαρακτηριστικά περιγράφει τη δράση της ως εξής:
«Σε ελεύθερες επιφάνειες γης στο δημόσιο χώρο των πόλεων σπέρνω λέξεις χρησιμοποιώντας σπόρους απλού γρασιδιού. Σκάβω τη γη, σχηματίζω γράμματα (μεγέθους περίπου 25 εκ.) όπως θα έγραφε κανείς κάτι στην άμμο και σπέρνω μια λέξη. Στη συνέχεια την καλύπτω με χώμα, θάβω τη λέξη μέσα στη γη. Τα αποσπάσματα αυτά σπέρνονται σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Κάθε λέξη σημαίνει/λειτουργεί από μόνη της αλλά μπορεί ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες λέξεις, να δημιουργήσει συνεχώς καινούρια νοηματικά πλέγματα. Στον καμβά των πόλεων του κόσμου ξεφυτρώνουν όλες αυτές οι λέξεις σε διαφορετικές γλώσσες για να ξαφνιάσουν και να διαρρήξουν την αστική καθημερινότητα. Η γη γίνεται σαν ένας μαγικός πίνακας, πάνω στον οποίον αποκαλύπτονται αποσπάσματα από ένα ανοιχτό κείμενο.»

ΠΗΓΗ

Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011

«Η απαγωγή του πνεύματος των Χριστουγέννων »

                  
Ήταν απόγευμα όταν ο μικρός Γιάννης ρώτησε τον παππού του τι είναι το πνεύμα των Χριστουγέννων , ο παππούς ξαφνιάστηκε και επειδή  όπως είπα στην αρχή ο Γιάννης ήταν μικρός , ο παππούς παρομοίασε το πνεύμα των Χριστουγέννων ως παιδί . Ο παππούς είπε : Το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι ένα παιδί που μόλις το γνωρίζουν οι άνθρωποι νιώθουν ωραία και χαρούμενα ενώ παράλληλα αγαπιούνται. 
      Από αυτή την στιγμή η ζωή του μικρού Γιάννη άλλαξε, ήθελε να βρει και να γίνει φίλος με το πνεύμα των Χριστουγέννων. Αυτά τα Χριστούγεννα ρώταγε φίλους & συγγενείς αν είδαν το πνεύμα των Χριστουγέννων ,μα κανένας δεν το είχε δει .
       Ο μικρός  Γιάννης παρατήρησε πως οι γονείς του φέτος τα Χριστούγεννα μάλωναν συνέχεια χωρίς λόγο . Ένα πρωί,η μητέρα του μικρού Γιάννη του είπε πως μπορεί να μετακομίσουν σε ένα άλλο σπίτι χωρίς τον μπαμπά , ο φίλος μας παραπονέθηκε ...αγαπούσε τον μπαμπά . Αυτή η κατάσταση  έδωσε στον μικρούλι να καταλάβει πως είχαν απαγάγει  το πνεύμα των Χριστουγέννων.
        Ο Γιάννης προσπάθησε να βρει χαρούμενους ανθρώπους  γύρω του ...μα έβλεπε μόνο λυπημένους . Μια μέρα δεν άντεξε και ρώτησε έναν κύριο γιατί οι άνθρωποι φέτος είναι στενοχωρεμένοι , ο κύριος του είπε πως φταίει η οικονομική κρίση ,ο μικρός Γιάννης δεν κατάλαβε ποια ήταν αυτή, ο μόνο που κατάλαβε είναι ότι η οικονομική κρίση είναι πολύ κακιά , γιατί δεν αφήνει τους ανθρώπους να χαρούν.
        Μετά από σκέψη ο μικρός Γιάννης  κατάλαβε πως η οικονομική κρίση ήταν αυτή που είχε απαγάγει το πνεύμα των Χριστουγέννων. Ο μικρός μας φίλος ρώτησε πολλούς ανθρώπους που μπορεί να βρει την οικονομική κρίση και όλοι απάνταγαν :Στην Ελλάδα ,αλλά σύντομα και σε άλλες χώρες .
        Ο μικρούλης κατάλαβε πως έπρεπε να την βρει πριν μεταναστεύσει  και για αλλού. Έτσι σκέφτηκε πως ο σοφός παππούς του θα ήξερε που είναι η οικονομική κρίση . Ο παππούς έδωσε μια ξεχωριστή απάντηση που τον μπέρδεψε , είπε :Η κρίση είναι στο μυαλό μας , αν καταφέρουμε να την βγάλουμε από εκεί η ζωή θα χρειάζεται μόνο αγάπη...

                                                                                        Τάτση Φωτεινή
                                                                                μαθήτρια της Β΄γυμνασίου


Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2011

Ιστορικά στοιχεία ανάπτυξης πρασίνου στην πόλη της Νίκαιας, δυνατότητες σχεδιασμού νέων υπαίθριων χώρων

Τα τελευταία χρόνια  ευτυχώς οι πόλεις προσεγγίζονται με άλλο σκεπτικό, έπαψαν να  αντιμετωπίζονται σαν  χτιστά και τεχνητά τοπία, υπολογίζονται πια σαν τόποι με ψυχή, που συνεχώς λειτουργούν και εξελίσσονται  στο χώρο και στο χρόνο,  τοπία πάνω στα οποία αποτυπώνεται ο πολιτισμός της κοινωνίας.
H αστική δόμηση, οι υποδομές, οι άνθρωποι με τις δραστηριότητές τους και οι συνδέσεις τους ενώνονται μέσα στη πόλη και σχηματίζουν έναν οργανισμό. Το θεμελιώδες στοιχείο και ο συνδετικός κρίκος  αυτού του οργανισμού είναι οι υπαίθριοι χώροι που δημιουργούν ροές δροσερού αέρα,  κίνησης, και ανάσας.  Οι υπαίθριοι χώροι αποτελούν σημεία αναφοράς,που σηματοδοτούν την κίνηση αλλά και τη στάση των ανθρώπων. Αποτελούν χώρους συνάθροισης συνάντησης, επικοινωνίας, παιχνιδιού, ψυχαγωγίας. Οι χώροι αυτοί που μπορεί να λέγονται πλατείες, πεζόδρομοι,  πάρκα, σχολικοί κήποι, κήποι νοσοκομείων, εκκλησιών, νεκροταφείων, πάρκα γειτονιάς,ιδιωτικοί κήποι, μπαλκόνια  κλπ. Σαν αυτούς που συναντήσαμε εδώ στην Νίκαια - Ρέντη.
Σαν ξερός, άγονος, βραχότοπος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η περιοχή της Νίκαιας, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, γεμάτη με λιβάδια που έβοσκαν αιγοπρόβατα, σπαρμένα χωράφια με  σιτάρι, αμπελώνες, ελιές, συκιές,   ανάμεσα στους λόφους και τα γύρω βουνά.  Εξήμισυ χιλιάδες οικογένειες βρέθηκαν εκεί, στην Κοκκινιά (παλιά Νίκαια) να ξεκινούν μια νέα ζωή, μια προσφυγική καθημερινότητα μέσα σε μόλις 36 τμ. για σπίτι. Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι η επαφή των ανθρώπων αυτών με την αυλή, το πεζοδρόμιο τους πρόσφερε την επαφή και την επικοινωνία, η κυριακάτικη βόλτα στην πλατεία, στο δημοτικό κήπο τους έφερνε πίσω μνήμες, τους πρόσφερε την διαφυγή από τη δύσκολη καθημερινότητα.
Δεν είναι τυχαίο ότι το 1934 την ίδια χρονιά που στην Αθήνα διαμορφωνόταν το Πεδίο του Άρεως, στις προσφυγικές γειτονιές της Κοκκινιάς παραδινόταν ο Δημοτικός κήπος με επιφάνειες χλοοτάπητα, πολλά ανθοφόρα, λίμνη με κύκνους κατά τα αγγλικά πρότυπα. Το 1935 πραγματοποιείτε εβδομάδα  αφιερωμένη στο πράσινο, το 1938 φυτεύεται ο λόφος της δεξαμενής, λίγο αργότερα πλατείες με  ανθοφόρα, δέντρα, θάμνους.  Όλα αυτά γίνονται μέσα σε μια πόλη που  πολιτιστικά, κοινωνικά, ανθίζει. Σινεμά, θέατρο, αθλητισμός, περιβάλλον αλληλεπιδρούν στη ζωή της πόλης.
Περνώντας τα χρόνια  όμως η Νίκαια φαίνεται να  αφήνει  τις μνήμες της, να ξεχνά την ιστορία της και να ενσωματώνεται στο κακοποιημένο αττικό τοπίο. Η ανάγκη για καλύτερη ζωή οδήγησε τους ανθρώπους να κάνουν κατάληψη των ακάλυπτων  χώρων, των πλυσταριών, των  αυλών, χτίζοντας και ξαναχτίζοντας προσθήκες.  Φαίνεται ότι τότε  και λίγο μετά με την αντιπαροχή, χάθηκε η βραδινή βεγγέρα, η γειτονιά, οι παιδικές φωνές από τους δρόμους. Τα τελευταία χρόνια η πολιτική οικονομική αστάθεια όμως οδηγεί  τους ανθρώπους πάλι έξω από τα σπίτια τους, το ατομικό αλλά και το συλλογικό ενδιαφέρον δίνουν άλλο νόημα  στα στοιχεία που καταγράφουν την ιστορική και πολιτιστική αξία τούτης της πόλης  και αυτό μας γεμίζει ελπίδα για το μέλλον.
H Nίκαια διαθέτει .700.. στρέμματα χώρων πρασίνου με κυριότερο πνεύμονα τον  λόφο Δεξαμενής…., λόφος Βώκου, Δημοτικός κήπος ….
Οι χώροι αυτοί έχουν περισσότερο τη μορφή άλσους και λιγότερο τη μορφή κήπου ή πάρκου με την έννοια που αποδίδουμε. Δεν έχουν καλλωπιστικό χαρακτήρα,  εποχιακές εναλλαγές δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχει   χρώμα,  άρωμα και οπτικές διαφυγές  εκτός από τα ψηλότερα σημεία που  προσφέρουν θέα.
Η Νίκαια από τη μια απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από την θάλασσα και από την άλλη φτάνει να  ακουμπάει το όρος Αιγάλεω. Το ανάγλυφο της πόλης, το ανομοιόμορφο υψομετρικά δομημένο περιβάλλον, η κάλυψη της πόλης βορειοδυτικά από  το βουνό παρεμποδίζει  τους βόρειους ανέμους και ανακάμπτει την πορεία των νοτιάδων. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη το πράσινο να δημιουργήσει μικροκλίματα που θα επεκταθούν όσο περισσότερο γίνεται στην πόλη. Οι υπάρχουσες επιφάνειες πρασίνου δεν λειτουργούν βιοκλιματικά όσο θα μπορούσαν, όχι μόνο γιατί δεν είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους αλλά γιατί η πλειοψηφία αυτών αποτελείται απο ξηροφυτικά είδη (πεύκα, κυπαρίσσια, ελιές, μηδικές) τα οποία δεν συνεισφέρουν  τόσο ώστε να επηρεάσουν τις θερμοκρασίες στην ευρύτερη γειτονιά.  Λέιπει ο υποόροφος (θάμνοι κάτω από δέντρα) όπως λείπουν τα πλατύφυλλα φυλλοβόλλα, δέντρα που μέσω της αυξημένης εξατμισοδιαπνοής δροσίζουν την πόλη το καλοκαίρι και το χειμώνα προσφέρουν τον επιθυμητό ηλιασμό.
Επίσης σημαντική είναι και η παρουσία στοιχείων νερού,  στην αντιμετώπιση των υψηλών θερμοκρασιών, σαν αυτό που βρίσκεται στην πλατεία Κουμπάκη το οποίο είναι ανενεργό και κρίνω ότι δεν θα πρέπει να πάει χαμένη η συνεισφορά του.
Οι μεγάλης κλίμακας χώροι περιαστικού  ή αστικού πρασίνου (όρος Αιγάλεω) παραμένουν απλώς χωροθετημένοι και δέχονται συνεχώς απειλές από καταπατήσεις, παράνομες χρήσεις γης.  Οι μικρότεροι χώροι πρασίνου  αντιμετωπίζουν δυσκολίες ένταξης στον ιστό και τη ζωή της πόλης ενώ θα μπορούσαν να  συμβάλλουν περισσότερο στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Η σύνδεση τους σε μια προοπτική διαμόρφωσης δικτύων είναι ένα μέτρο που θα συμβάλλει στη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της ζωής των κατοίκων.
Παρατηρήθηκε μόνο ένα τέτοιο  δίκτυο πεζής κυκλοφορίας,  στην περιοχή της Νίκαιας, στην οδό Τσαλδάρη, και κάποιοι πεζόδρομοι έξω από σχολεία. Δεν φτάνουν. Η σύνδεση πρέπει να γίνει και με τα σημεία αναφοράς, ιστορικής σημασίας της ζωής και της πορείας της πόλης, τα οποία πρέπει να αναδειχθούν, πριν χαθούν για πάντα. Οι ευρωπαίοι προσκαλούν χιλιάδες τουρίστες να γνωρίσουν τις κοινόχρηστες αυλές (ακάλυπτους) της πόλης τους, όταν εμείς τις εγκαταλείπουμε και τις περιθωριοποιούμε.
Την πόλη της Νίκαιας –Αγ. Ιωάννη Ρέντη   διασχίζουν μεγάλοι οδικοί άξονες όπως ο Κηφισός, η Θηβών, η Πειραιώς, η Γρηγορίου Λαμπράκη. Δρόμοι που είναι φορτισμένοι από αυτοκίνητα, λεωφορεία, φορτηγά κλπ. Κατά την κυκλοφορία των οχημάτων εκπέμπονται ρύποι αλλά και επαναιώρηση των  σωματιδίων που έχουν κατακαθίσει και επαναφορά τους στην ατμόσφαιρα. Η φύτευση στα πεζοδρόμια,  και στην κεντρική νησίδα της λεωφόρου σημαίνει ότι  παράλληλες γραμμές δεντροστοιχιών ξεδιπλώνονται από την αρχή ως το τέλος της λεωφόρου και μπορούν συγκρατήσουν σωματιδια και ρύπους. Υπάρχει αναγκαιότητα επανασχεδιασμού και φυτεύσεων κάποιων νησίδων μιας και αλλού απουσιάζουν οι θάμνοι, και αλλού είναι σε κακή κατάσταση,  ενώ κάποια δέντρα  χρειάζεται να αντικατασταθούν μιας και  έχει έρθει το βιολογικό τους τέλος. Σχολεία γυμναστήρια, γήπεδα που γειτνιάζουν με μεγάλους δρόμους  επιβάλλεται να απομονωθούν με θαμνώδη και δενδρώδη  βλάστηση και να προστατευτούν από τους ρύπους και τα σωματίδια.
Οι υπάρχουσες δεντροστοιχίες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία.  Η δεντροστοιχία μπορεί να εξομαλύνει όγκους, να λειτουργήσει σαν εργαλείο μεταφοράς επιθυμητών αέριων μαζών.  Παλιότερα οι άνθρωποι φύτευαν δέντρα έξω από την πόρτα τους που πίστευαν ότι σε δύσκολες στιγμές θα τους εξασφάλιζαν την επιβίωση. Σήμερα αψηφώντας την νομοθεσία και την ουσιαστική σημασία των δεντροστοιχιών, οι νέες κατασκευές δεσμεύουν τα πεζοδρόμια σαν εισόδους χώρων στάθμευσης,   με αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό των δεντροστοιχιών. Τα αυτοκίνητα δεν έχουν θέση στα πεζοδρόμια.
Η διασφάλιση της ελευθερίας και της ασφαλούς  κίνησης δημιουργεί στον πολίτη το αίσθημα του σεβασμού που τρέφει απέναντι του η πολιτεία και ο συμπολίτης του  και είναι σίγουρο ότι αυτό τον σεβασμό θα το ανταποδώσει.
Οι υπαίθριοι   ανοιχτοί  χώροι δεν θα πρέπει να κατακλύζονται   από  εμπορικές δραστηριότητες γιατί έτσι  υποβαθμίζετε η κοινωνική και φυσική υπόσταση των τόπων αυτών. Όταν αναφερόμαστε στις χρήσεις των υπαίθριων χώρων δεν εννοούμε αποκλειστικά καταναλωτική δραστηριότητα των επισκεπτών. Η Νίκαια αυτό το ξέρει καλά, αναφέρομαι στο παράδειγμα της υπαίθριας έκθεσης γλυπτικής στο Κατράκειο, τέτοιες δράσεις θα πρέπει να ενισχύονται  και να έχουν  εκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Η εναλλακτική εκπαίδευση των παιδιών μέσα σε ανοιχτούς υπαίθριους χώρους που μπορεί να γίνεται με την στήριξη του δήμου  θα δημιουργήσει πολίτες που θα νοιάζονται για αυτούς. Τα σημερινά παιδιά περισσότερο από ποτέ έχουν ανάγκη να συνδεθούν με φυσικά στοιχεία, να τα παρατηρήσουν, να ανακαλύψουν την χρηστική αξία ενός φυτού που δίνει καρπούς, αλλά και ενός άλλου που μπορεί να μη δίνει αλλά η σημασία του μπορεί να είναι εξίσου σημαντική. Όταν ένα παιδί φυτέψει ένα δέντρο αφήνει πίσω ένα ίχνος του, αυτό το παιδί δεν θα καταστρέψει δεν θα σπάσει θα γίνει σύμμαχος μας στο αγώνα για μια πράσινη πόλη.
Το παλιό Νεκροταφείο μπορεί να παίξει  πολύ σημαντικό ρόλο σαν ενδιάμεσος σταθμός της σύνδεσης του όρους Αιγάλεω με την πόλη. Οι τεχνικές εξυγίανσης του εδάφους μας δίνουν την ικανότητα να επαναχρησιμοποιήσουμε αυτό το χώρο  και να αποκτήσει  νέο χαρακτήρα και νέες χρήσεις.
Το ιδιωτικό πράσινο παίζει επίσης σημαντικό ρόλο και θα έπρεπε να παροτρύνονται και να δίνονται κίνητρα στους κατοίκους της πόλης να το αναπτύσσουν στους κήπους τους, τις βεράντες αλλά και τις ταράτσες τους. Η κατασκευή φυτεμένων δωμάτων σε δημοτικά κτίρια και η δυνατότητα επίσκεψής τους από κοντά θα έδιωχνε τις αμφιβολίες και τους φόβους των δημοτών για τις πράσινες ταράτσες.


Οι χώροι πρασίνου της πόλης συντηρούνται επαρκώς κάπου και αλλού λιγότερο επαρκώς. Όπως και να χει όμως η συντήρηση προμηνύει τη φθορά και το θάνατο. Το ζητούμενο για μας τους επιστήμονες  είναι η σωστή οργάνωση και η κατάλληλη  διαχείριση του πρασίνου. Η σωστή διαχείριση  ξεκινά από τον σχεδιασμό κατά τον οποίο η πόλη θα  πρέπει να επανασυνδεθεί  με το οικοσύστημα,  το πράσινο πρέπει να αποτελέσει μέρος  του πολεοδομικού σχεδιασμού, και  η βιωσιμότητα του πρέπει να αποτελεί αντικείμενο μελέτης από  ομάδα επιστημόνων.
Ζητήματα όπως η άρδευση των επιφανειών πρασίνου, η διαχείριση των υπολειμμάτων των κλαδεμάτων, η φυτοπροστασία των υφιστάμενων φυτών πρέπει να αντιμετωπίζονται  συνολικά και βάσει κανονισμού σαν αυτό που ψηφίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο του δήμου σας πρόσφατα. Το νερό, αυτό το πολύτιμο αγαθό θα πρέπει να χρησιμοποιείται  με σύνεση.  Η επιλογή φυτών με μειωμένες απαιτήσεις σε νερό είναι η μία άποψη που όπως προείπα δεν λειτουργεί βιοκλιματικά. Η άλλη άποψη  μιλάει για αξιοποίηση και οικονομία των διαθέσιμων υδάτινων πόρων. Το βρόχινο νερό  που θα μπορούσε να εμπλουτίζει τον υδροφόρο ορίζοντα της οδηγείται στις αποχετεύσεις μέσω των πλακοστρωμένων και ασφαλτοστρωμένων επιφανειών  και καταλήγει στη θάλασσα φορτίζοντας το αποχετευτικό δίκτυο και δημιουργώντας πλημμυρικά φαινόμενα μέσα στην πόλη. Εκατό τετραγωνικά πλακόστρωσης «παράγουν» ένα κυβικό νερού που φτάνει στην  αποχέτευση μετά από  μία βροχούλα των 10mm.
Επίσης η κυκλοφορία στο εμπόριο υλικών που επιτρέπουν την εξοικονόμηση νερού άρδευσης της τάξης 35-45% λόγω της μείωσης των απωλειών του νερού από  εξάτμιση ή απορροή των  συστημάτων, υλικών  που δεν βανδαλίζονται μειώνουν τις υδάτινες απώλειες.
Οι κλαδεύσεις θα πρέπει να γίνονται έγκαιρα χρονικά  πχ ο δημοτικός κήπος παρουσιάζει εικόνα ζούγκλας. Δεν πρέπει να λυπόμαστε να κλαδέψουμε ένα θάμνο, να κόψουμε ένα δέντρο  αν με αυτό τον τρόπο  δημιουργούμε  καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης για τα υπόλοιπα φυτά, έτσι και αλλιώς και στην ίδια τη φύση υπάρχει το φαινόμενο της  επιλογής.
Πριν κατασκευαστεί ένας χώρος πρασίνου θα πρέπει να υπολογίζεται το κόστος διαχείρισής του. Είναι ωραίες οι μεγάλες ιδέες αλλά θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα διαχείριση τους. Σύμφωνα με έρευνα το κόστος κατασκευής αποτελεί το  15% του συνολικού κύκλου ζωής το οποίο υπολογίζεται κατά μέσο όρο 30 χρόνια.
Είναι σημαντικό να μην εγκαταλείπονται οι κήποι, τα πάρκα, το ιδιωτικό πράσινο της πόλης γιατί τούτο το γεγονός σηματοδοτεί αφημένες ζωές και καταθλιπτικές κοινωνίες.
Πράσινη πόλη είναι η πόλη που θέλουμε, είναι μια  πόλη, με ζωντανούς ανθρώπους που συμμετέχουν, που ονειρεύονται, που αγαπάνε, είναι τόπος να ζεις, είναι ο τόπος που η φύση, το δομικό υλικό και ο άνθρωπος συναντιούνται ισότιμα, είναι μονόδρομος, είναι η πόλη του μέλλοντος, που βάζει άλλες προτεραιότητες και έχει διαφορετική προσέγγιση για την ζωή μέσα σε αυτή.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος-αρχιτέκτων τοπίου

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ


Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι και άγρια μέντα

κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο

τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα

και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.


Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες

ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο

τώρα πετάνε τ’ αποτσίγαρα οι τουρίστες

και το καινούργιο παν να δουν διυλιστήριο.


Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία

κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα

τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία

άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.



Κοιμήσου Περσεφόνη

στην αγκαλιά της γης

στου κόσμου το μπαλκόνι

ποτέ μην ξαναβγείς
N. ΓΚΑΤΣΟΣ

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΠΑΡΚΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟ 2012...?

Οι Ολυμπιακοί αγώνες του 2012 στο Λονδίνο ήταν η ευκαιρία να μεταμορφώσουν στο Ανατολικό Λονδίνο ( Στράτφορν), 250 στρέμματα βιομηχανικής περιοχής σε πνεύμονα πρασίνου. Το Ολυμπιακό Πάρκο θα προσφέρει ένα πράσινο σκηνικό για τους Αγώνες, ένα νέο χώρο πρασίνου μετά το 2012 για τους ανθρώπους και ένα καταφύγιο για  την  άγρια ​​ζωή της ευρύτερης περιοχής.

 Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος του  άνθρακα  κατά τα στάδια σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας  του.     Μέσα σε αυτή τη λογική  χρησιμοποιήθηκαν  ανανεώσιμες  πηγές  ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών  του Ολυμπιακού  Πάρκου.  Όσο για τις αναπόφευκτες εκπομπές ρύπων οι διοργανωτές σκοπεύουν να τις αντισταθμίσουν  με τη στήριξη και την ανάπτυξη έργων καθαρής ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στόχος  επίσης είναι η πλειοψηφία των αποβλήτων να ανακυκλωθούν ή να ανακτηθούν.
Ο σχεδιασμός του πάρκου έγινε από την  EDAW inc, εταιρεία αρχιτεκτόνων τοπίου με ένα εξαιρετικό ιστορικό στον αστικό σχεδιασμό τοπίου. Η περιοχή κρίθηκε κατάλληλη  γιατί έχει νερό,  βλάστηση και βιομηχανικά στοιχεία.
Το νότιο τμήμα του Πάρκου θα επικεντρωθεί στη διατήρηση της ατμόσφαιρας  των Αγώνων, με κήπους δίπλα στο ποτάμι, αγορές, εκδηλώσεις, καφετέριες και μπαρ. Η βόρεια περιοχή θα χρησιμοποιεί τις τελευταίες τεχνικές ανάπτυξης και διαχείρισης του πράσινου  για την αποκατάσταση των ποταμών, τη δημιουργία υγροτόπων, τη κατασκευή αποτελεσματικής αποστράγγισης, και  τη δημιουργία ενός «πράσινου διαδρόμου" που θα αποτελεί ένα  πιο ήσυχο  χώρο που θα φιλοξενεί  σπάνια και μη σπάνια είδη, όπως  αλκυόνες, βίδρες, σταχτοτσικνιάδες.
Η φύτευση ολοκληρώθηκε στο Ολυμπιακό Πάρκο, το Νοέμβριο του 2011. Φυτεύτηκαν 4.000  δέντρα, πάνω από 300.000 φυτά των υγροτόπων ενώ εκτάσεις με λιβάδια  έχουν σπαρεί με πολυετή λουλούδια. Η παραποτάμια βλάστηση  εκτείνεται για μισό μίλι μεταξύ του Κέντρου Υγρού Στίβου και του Ολυμπιακού Σταδίου, διαθέτει 120.000 φυτά από 250 διαφορετικά είδη από όλο τον κόσμο. Τα δέντρα έχουν επιλεγεί προσεκτικά για να διασφαλιστεί η μακροβιότητα τους. Ως επί το πλείστον είναι ενδημικά είδη, όπως η σκλήθρα, οι ιτιές, η σημύδα, οι φουντουκιές,  οι κερασιές, οι λεύκες κλπ.
Μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες το πάρκο θα μετονομαστεί σε  Πάρκο της  Queen Elizabeth. Το Ολυμπιακό Πάρκο θα μεταμορφωθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα αστικά πάρκα της  Ευρώπης, με σκοπό να εμπλουτίσει την τοπική χλωρίδα  με την αποκατάσταση των οικοτόπων των υγροτόπων.
Ένα νέο πανεπιστήμιο θα ιδρυθεί  και  οι φοιτητές θα χρησιμοποιούν  τις αθλητικές εγκαταστάσεις   και θα εξειδικεύονται σε αθλητικές επιστήμες, στα ψηφιακά μέσα και την πράσινη τεχνολογία. Οι αθλητικές εγκαταστάσεις θα είναι διαθέσιμες προς χρήση από τις τοπικές κοινωνίες αθλητικά σωματεία κλπ.
Ένας πύργος από χάλυβα, ο οποίος όταν ολοκληρωθεί θα είναι το μεγαλύτερο δημόσιο έργο τέχνης στο Ηνωμένο Βασίλειο. ). Ο πύργος  βρίσκεται μεταξύ του Ολυμπιακού Σταδίου και του Κέντρου Υγρού Στίβου. Ο πύργος θα είναι 115 μέτρα ύψος θα  ονομαστεί «ArcelorMittal Orbit" (το όνομα του χορηγού). Οι επισκέπτες θα είναι σε θέση να ατενίζουν όλη την περιοχή  από ψηλά.

Ωστόσο οι Άγγλοι είναι επιφυλακτικοί για την επιτυχή λειτουργία και διαχείριση αυτού του πάρκου έχοντας στο νου τους και το παράδειγμα του «αποτυχημένου» πάρκου στο  Millennium Dome στη χερσόνησο του Greenwich που δεν κατάφερε να προσελκύσει επισκέπτες, αλλά και τα παραδείγματα τόσων άλλων ολυμπιακών πάρκων που δεν κατάφεραν να αλλάξουν τα δεδομένα της περιοχής, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.
κείμενο
Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος - αρχιτέκτων τοπίου

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

ΟΡΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ

Το όρος Αιγάλεω και το Ποικίλο Όρος  οριοθετούν το Λεκανοπέδιο της Αθήνας ξεκινώντας από τα ΝΔ με ΒΑ κατεύθυνση. Τα δυο βουνά χωρίζονται από την κοιλάδα του Δαφνίου. Το όρος Αιγάλεω έχει μέγιστο υψόμετρο 463 μ. (κορυφή Κούκος). Μεταξύ των  κορυφών του δημιουργούνται μικρά οροπέδια, λαγκάδια και  ρεματιές.
Η θαμνώδης βλάστηση και οι φρυγανότοποι κυριαρχούν, στο βάθος ο Υμηττός και το λεκανοπέδιο

Η ονομασία του όρους Αιγάλεω προέρχεται από τα συνθετικά «αίγα» (γίδα), και «λεώς» (λαός) δηλαδή λαός των Κατσικιών, καθώς οι πρώτοι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής έβοσκαν τα ζώα τους στο όρος. Στους πρόποδες του όρους Αιγάλεω έχουν αναπτυχθεί ανατολικά οι δήμοι Αιγάλεω, Αγ. Βαρβάρας, Κορυδαλλού, Νίκαιας, Περάματος, ενώ Νότια και Δυτικά φτάνει ως τη θάλασσα όπου καταλήγει στο στενό της Σαλαμίνας.
Πρόκειται για ένα ασβεστολιθικό, πετρώδες και βραχώδες γενικά βουνό χαμηλού υψομέτρου, που καλύπτεται εν μέρει από αυτοφυή δάση χαλεπίου πεύκης, δάση με αγριελιές, κυπαρίσσια, «κέδρους», σχίνους, πουρνάρια, φρυγανικές εκτάσεις και ασβεστολιθικούς βραχώδεις σχηματισμούς.

Φαίνεται ότι η κυρίαρχη βλάστηση στο βουνό ήταν πάντοτε θαμνώδης λόγω της γεωλογικής του σύστασης (καρστικός ασβεστόλιθος) και την απουσία νερών αλλά και από το γεγονός ότι από τον 7ο αιώνα π.χ., στις υπώρειές του γινόταν ξύλευσή για την παρασκευή ξυλοκάρβουνου. Δασωμένες ενδεχομένως να ήταν η κοιλάδα από την οποία διέρχονταν η Ιερά Οδός από την οποία σώζεται ένα σημαντικό κομμάτι της διαδρομής τεσσάρων  περίπου χιλιομέτρων του πανάρχαιου δρόμου, που βρίσκεται μέσα στα όρια του Διομήδειου Βοτανικού Κήπου (του  μεγαλύτερου και σημαντικότερου βοτανικού κήπου της ΝΑ Ευρώπης και της Α Μεσογείου έκτασης 1.860- περίπου στρεμμάτων με πλούσια αυτοφυή βλάστηση και φυτά από όλο τον κόσμο, περίπου 3.000 είδη φυτών).
Θέα προς τη βόρεια πλευρά, στο βάθος διακρίνονται η Πετρούπολη και το Καματερό.
Στη βόρεια πλευρά του, εκτός από την Ιερά Οδός, βρισκόταν και το Ιερό της Αφροδίτης και το Ιερό του Δαφναίου Απόλλωνα. Το πέρασμα αυτό ήταν τειχισμένο για την ασφάλεια της πόλης των Αθηνών. Το 480 π.Χ., ο βασιλιάς των Περσών Ξέρξης παρακολούθησε τη νικηφόρα για τον ελληνικό στόλο και καταστροφική για τον δικό του στόλο ναυμαχία της Σαλαμίνας στον θρόνο του, ο οποίος είχε στηθεί σε κορυφή του όρους, απέναντι από τη νήσο Σαλαμίνα. Στους βυζαντινούς χρόνους, στην περιοχή ιδρύθηκε η ιερά Μονή Δαφνίου πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Δαφναίου Απόλλωνα.
Το όρος ήταν καλυμένο με πυκνά δάση πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οικιστικές ανάγκες όμως, ανάγκες θέρμανσης και βιοποριστικές, ανεξέλικτη βόσκηση, το οδήγησαν στη σημερινή του μορφή.
Υπέροχο ανάγλυφο, στο βάθος η Σαλαμίνα.
Τα τελευταία χρόνια διεξάγεται εθελοντική έρευνα για την καταγραφή της χλωρίδας του βουνού, με την επιστημονική επιμέλεια της δρ. Ειρήνης Βαλλιανάτου, προϊσταμένης του Διομήδειου Βοτανικού Κήπου. Εχουν ταξινομηθεί πάνω από 750 αυτοφυή είδη και υποείδη. Από αυτά 41 είδη είναι ελληνικά ενδημικά, 8 είναι ενδημικά της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου και 30 χαρακτηρίζονται σημαντικά. Σημαντική είναι και η πανίδα του όρους όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Ν. Νέζη «Τα βουνά της Αττικής». Έχουν καταγραφεί αλεπούδες, νυφίτσες, λαγοί, κοτσύφια, πέρδικες, ορτύκια, αγριοπερίστερα, κορυδαλλοί, γεράκια, νυχτοπούλια, κίσσες, έντομα (πεταλούδες, κολεόπτερα, ακρίδες, κ.α.), σκαθάρια, ερπετά (φίδια, χελώνες).
Κρόκοι, κυκλάμινα, ρείκια, σκίνα, πουρνάρια τραβούν τη προσοχή το φθινόπωρο
Το βουνό προσφέρει εξαιρετικά σημεία θέα προς την Πάρνηθα, την Πεντέλη, τον Υμηττό, τα Γεράνεια (πίσω από τα οποία δύει ο ήλιος), το λεκανοπέδιο της Αθήνας, τα Τουρκοβούνια, ο Λυκαβηττός, η Ακρόπολη, ο λόφος Φιλοπάππου κ.α., τον Σαρωνικό Κόλπο, τη Σαλαμίνα, τον κόλπο της Ελευσίνας, το Θριάσιο Πεδίο.
Θέα από το όρος Αιγάλεω προς το Σαρωνικό, μια συννεφιασμένη μέρα
Αποτελεί ιστορικό τοπίο, παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον, με χαρακτηριστικά στοιχεία του Αττικού περιβάλλοντος. Πληγωμένο από τις χρήσεις που οι άνθρωποι του απέδωσαν, το όρος Αιγάλεω, περιμένει να ληφθούν μέτρα για την προστασία του.  'Ολα αυτά τα χρόνια αυθαίρετα κτίσματα, παράνομα βουστάσια, βιοτεχνικά πάρκα, νεκροταφεία, οικιστική ανάπτυξη το αλλοιώνουν.  Θα μπορούσε να αποκτήσει ήπιες χρήσεις αναψυχής, άθλησης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και να ομορφύνει τις ζωές των ανθρώπων που ζουν στη σκιά του.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος -αρχιτέκτων τοπίου

Βιβλιογραφία
1.Για τον χαρακτηρισμό του οικοσυστήματος του όρους Αιγάλεω – Ποικίλου και της λίμνης Ρειτών (Κουμουνδούρου) ως περιοχής προστασίας της φύσης.
http://files.ornithologiki.gr/docs/politiki/paremvaseis/Protasi_gia_tin_prostasia_orous_Aigaleo.pdf
2.Όρος Αιγάλεω. Βικιπαίδια

Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2011


 "Ο έφεδρος Στρατιώτης Κ. Κασσιός όχι μόνο δεν παραδίδει τα όπλα του, (την εμπειρία του, τη γνώση του, την παιδεία του) αλλά τα διαθέτει για το κοινό καλό.
Τον ευχαριστώ όχι μόνο, για αυτά που λέει, αλλά και για αυτά που δεν λέει, γιατί σαν δάσκαλος αναλαμβάνει ευθύνες, δίνει το προσωπικό παράδειγμα και πρωτοπορεί όχι μόνο μπροστά στα έδρανα των φοιτητών του αλλά έξω στη κοινωνία. Έχουμε ανάγκη τέτοιους δασκάλους."
Κατσογιάννη Σταυρούλα


ΔΙΑΤΗΡΏΝΤΑΣ ΤΗΝ "ΕΦΕΔΡΕΙΑ" .... ΜΑΧΙΜΗ
 «Εφεδρεία», διαβάζουμε στο  Λεξικό Μπαμπινιώτη , ότι εκτός των άλλων, σε ένα από τα λήμματα  σημαίνει  μεταφορικά και    ‘οτιδήποτε φυλάσσεται για να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση ανάγκης’. Σε όλους όμως τους στρατευθέντες άρρενες στη χώρα μας η λέξη ‘εφεδρεία και έφεδρος’  είναι συνδεδεμένη με μνήμες από τη στρατιωτική τους θητεία που να θυμίζει άλλοτε καψώνι!!  με σωματική ταλαιπωρία και άλλοτε με νεκρό και ανούσιο χρόνο  . Για τις περιόδους όμως δοκιμασίας του Έθνους μας η λέξη ‘έφεδρος και εφεδρεία’ είναι συνυφασμένη με αγώνες, με ηρωικές πράξεις και με θυσίες από τους υπηρετούντες . Ιδού λοιπόν η απορία που σήμερα πηγάζει από την πανθομολογούμενη επικείμενη ‘υπαλληλική εφεδρεία’. Που θα πρέπει λοιπόν να κατατάξουμε τη σημερινή  εφεδρεία; Στην ανούσια στρατιωτική θητεία –των τρείς και μία έμεινε, των  ημερών αναμονής της απόλυσης- ή στη μάχιμη ιστορική περίοδο των αγώνων των εφέδρων; Η απάντηση έχει  αμφισημία για την ιδιόμορφη τούτη εφεδρεία.  Και ανούσια αναμονής  είναι και μάχιμη επιβίωσης θα αποδειχτεί.
Όπως όμως όλα τα λάθη των κρατούντων στις μέρες μας που με το ‘πιστόλι των δανειοδοτών μας στον κρόταφο εν μια νυκτί αποφασίζουν’ δεν έχει προβλεφθεί κανένα πρακτικό σενάριο για τις ‘ταξιαρχίες ‘ των σχεδιαζόμενων να έφεδροποιηθούν’ υπαλλήλων πριν τους δοθεί το φύλλο …πορείας εκτός υπηρεσίας.
Βέβαια σχεδιάζεται να απελευθερωθούν τα ‘φρουτάκια’ και οι ‘κουλοχέρηδες’ και θα πολλαπλασιαστεί και η πελατεία στα ‘ελληνικά καφενεία’ αλλά αυτό αρκεί;  Έχουν άραγε σκεφτεί ή σχεδιάσει κάτι άλλο γι αυτούς τους ανθρώπους προκειμένου  να τους γεμίσουν τον άδειο  χρόνο  τους και να αποφύγουν την αναμενόμενη ψυχολογική τους κατάπτωση αν δεν βρουν –το ποιο πιθανόν – άλλη επαγγελματική  απασχόληση και θα οδηγηθούν στη σύνταξη;
Θα σχολιάσουμε παρακάτω μερικές πρακτικές ιδέες και εφαρμογές εύκολα και με μικρές δαπάνες υλοποιήσιμες που θα μπορούσαν από τώρα να προετοιμαστούν για να δεχτούν αυτούς τους ‘εφέδρους ‘ που η πολιτική απρονοησία και αστοχίες του παρελθόντος  αλλά και του παρόντος τους αποστρατεύει αδόξως .
Μια λοιπόν πρόταση που πολλαπλά μπορεί να βοηθήσει οικονομικά αλλά και να στηρίξει ψυχολογικά τους ‘νεοεφέδρους’ θα είναι η δημιουργία σε κοινόχρηστη δημοτική ή δημόσια έκταση των κήπων ‘των εφέδρων’. Τι είναι αυτό; Πολύ απλά .Οι ΟΤΑ σε συνεργασία με υπηρεσίες του Δημοσίου σε εκτάσεις προσπελάσιμες και όχι υποχρεωτικά μέσα στην πόλη αλλά σε περιαστικό χώρο ,να διαμορφώσουν  επιφάνειες και με κατάλληλη υποδομή ικανές να δεχθούν καλλιέργειες οπωροκηπευτικών , λουλουδιών , αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών . Τις εκτάσεις αυτές μέσα από ένα σύστημα διανομής αφού τις διαιρέσουν σε μικρά τμήματα των  20-50 τετραγωνικών μέτρων να τις εκχωρήσουν έναντι ελάχιστου κόστους στους δικαιούχους ‘εφέδρους’ δημότες τους. Με τον τρόπο αυτό οι ‘έφεδροι’ θα  έχουν πέραν από μια ευχάριστη απασχόληση  ,θα έχουν επικοινωνία με τους άμεσα γείτονές τους ‘κηπουρούς’, θα προσκομίζουν  για τη δική τους αλλά και της οικογένειας τα δικής τους παραγωγής  λαχανικά και  οπωρικά και άρα θα έχουν οικονομικό όφελος.
Μια άλλη ευχάριστη ενασχόληση θα μπορούσε να είναι η εθελοντική παρουσία των ‘εφέδρων’ κατοίκων της γειτονιάς στους παιδότοπους  της περιοχής τους για εποπτεία αλλά και ασφάλεια των μικρών φίλων στις ώρες του παιχνιδιού τους.
Θα βοηθούσε  ακόμα οι ΟΤΑ να καταρτίζουν μηνιαίους καταλόγους με δραστηριότητες κοινωνικού και ειδικού ενδιαφέροντος που να ανακοινώνονται και να αναρτώνται στο διαδίκτυο για ενημέρωση , όπου να εμφανίζονται οι περιπτώσεις εθελοντικής συμμετοχής και με τα ανάλογα κατά περίπτωση προσόντα που απαιτούνται έτσι ώστε οι ‘έφεδροι ‘ να συμμετέχουν αν το επιθυμούν και γιατί όχι;
Τέλος θα άξιζε η πολιτεία να δημιουργήσει μοναδική  ηλεκτρονική πύλη και ειδικό λογισμικό αφιερωμένα ειδικά στους  ‘νεοεφέδρους’. Εκεί  κατά  γεωγραφική περιοχή ή και ειδικότητα να αναρτώνται οι ευκαιρίες σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο για απασχόληση, επικοινωνία και συνεργασίες . Θα ήταν μια ακόμα μορφή πρόνοιας και κρατικής συμπαράστασης αν σε κάθε ‘έφεδρο’ του δίνονταν με την αποχώρησή του ,σαν αναγνώριση της προσφοράς του στα κοινά και ένας ‘φτηνός  ηλεκτρονικός υπολογιστής’ με δυνατότητα ασύρματης σύνδεσης και internet για να τον συνοδεύει στις καθημερινές αναζητήσεις του .
Με τις παραπάνω πρακτικές υποδείξεις που σίγουρα υπάρχουν και άλλες σκέψεις ,μπορεί να κατορθώσουμε σε τούτους τους δύσκολους οικονομικούς καιρούς –πολέμου- που η χώρα μας περνάει να κάνουμε τον ορισμό του ‘Εφέδρου’ αντί βάρους και προβλήματος  να γίνει κατά το Λεξικό ‘σαν τη δύναμη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί  σε περίπτωση ανάγκης’ . Και ανάγκες σίγουρα θα υπάρξουν για τον τόπο  στο μέλλον. Τότε ας κάνουμε κάτι από τώρα γιαυτούς που σήμερα οδηγούνται στην  εφεδρεία . Σίγουρα θα τους χρειαστούμε στο μέλλον.

Κώστας Κασσιός

Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΤΕΓΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το παρακάτω άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό  "Green building"
Ένα ζωντανό σχολείο, ένα σχολείο που αναπνέει, που δεσμεύει τα στοιχεία της φύσης το φως το νερό, τον αέρα και τα χρησιμοποιεί προς όφελος των χρηστών του και του κτηρίου, και παράλληλα  ένα σχολείο που θα αποτελέσει πρότυπο περιβαλλοντικής διαδραστικότητας, αυτό ήταν το ζητούμενο τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στη φυτοτεχνική μελέτη που εκπονήθηκαν από  το γραφείο μας σχεδιάζοντας το φυτεμένο δώμα στο 11ο δημοτικό σχολείο της Ηλιούπολης.
Η θέση του φαινομενικά δεν καθιστά απαραίτητη την εφαρμογή της τεχνικής του φυτεμένου δώματος μιας και από το συγκεκριμένο σχολείο δεν λείπει το πράσινο. Η ίδια του η θέση όμως με μια άλλη λογική υποδηλώνει ότι είναι απαραίτητο να ενσωματωθεί το σχολείο στο ευρύτερο περιβάλλον του Υμηττού και της γειτονιάς του και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για αυτήν.

ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Το δώμα αποτελείται από τρία κυρίως τμήματα που τα χωρίζουν δύο παραλληλόγραμμες επιφάνειες που τις ορίζουν ανεστραμμένα δοκάρια  Σε καθένα από τα τρία τμήματα υπάρχουν οι κυβικές απολήξεις από τις κολώνες που στηρίζουν το κτήριο. Το δώμα δεν σκιάζεται από κοντινό κτήριο. Υπάρχουν οπτικά ανοίγματα προς το νότο,  νοτιοανατολικά γειτνιάζει με αλσύλλιο, ανατολικά του δώματος υπάρχουν πολυκατοικίες ενώ βορειοδυτικά του δώματος υπάρχει πυκνή δόμηση. Το υπάρχων στηθαίο είναι από μπετόν και έχει ύψος ένα μέτρο. Στο δώμα  η πρόσβαση είναι εφικτή μέσω μιας καταπακτής διαστάσεων 50Χ50 με φορητή σκάλα. Το δώμα είναι μονωμένο και η απορροή των νερών  επιτυγχάνεται μέσω υδρορροών που καλύπτονται από σχάρες λαμαρίνας. 

Κάτοψη της πρότασης

 ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Στόχος της προτεινόμενης διαμόρφωσης είναι α) η δημιουργία ενός ενιαίου χώρου που θα αποτελείται από  τρεις   μικρότερους,  που θα εξυπηρετούν  διαφορετικές λειτουργίες  και ανάγκες  β) η  ένταξη και η ενσωμάτωση του κτηρίου στο  γύρω φυσικό περιβάλλον γ) η προστασία του κτηρίου εξασφαλίζοντας του καλύτερη θερμομόνωση, υγρομόνωση, ηχομόνωση και δ) η εξοικονόμηση ενέργειας. Καθοριστικό ρόλο για την υιοθέτηση της προτεινόμενης διαμόρφωσης αποτέλεσε η ευχάριστη και ασφαλής παραμονή και κίνηση των μαθητών στο χώρο του Δώματος. Τραβήχτηκαν γραμμές, ξεκάθαρες ευθείες, που σπάνε κατά διαστήματα ώστε η κίνηση να είναι συνεχής αλλά όχι ρευστή. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην περιφερειακή φύτευση για λόγους προστασίας, ενώ επιλέχτηκαν φυσικά υλικά ξύλο, βότσαλο, φλοιός πεύκου, συστατικά που θα αποτελέσουν τον καμβά για την αποτύπωση της βλάστησης.

Απαραίτητη προϋπόθεση, για την σωστή κατασκευή του φυτεμένου δώματος είναι η εφαρμογή της σύγχρονης ολοκληρωμένης τεχνολογίας εγκατάστασης πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης φυτεμένου δώματος εκτατικού τύπου (extensive greenroof), σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές κατασκευής φυτεμένων δωμάτων FLL Guidelines-2002 τις προδιαγραφές της ΠΕΕΓΕΠ (Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Γεωπόνων Έργων Πρασίνου) και την ευρωπαική νομοθεσία CPV 45112714-3(LANDSCAPING WORK FOR ROOF GARDENS).

Λεπτομέρεια από το ρυάκι

Η ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
 Το δώμα θα είναι  εκτατικού τύπου,  ώστε να ελαχιστοποιείται το μόνιμο φορτίο, που φτάνει στα όρια του ημιεντατικού περιμετρικά, στο περιφερειακό παρτέρι  με πυκνή θαμνώδη φύτευση εν είδη φυτικής περίφραξης, ώστε να εξασφαλίζεται επιπλέον προστασία για τους μαθητές.
Η επιλογή κατά κύριο λόγο του δώματος εκτατικού τύπου θεωρείται πιο ασφαλής όσον αφορά στο μόνιμο φορτίο το οποίο είναι της τάξης των 120 kg/m2 (κορεσμένο φορτίο), επιτρέποντας κατ’ αυτό τον τρόπο μεγαλύτερο εύρος κινητών φορτίων λαμβάνοντας υπόψη ως ανώτατο όριο τα 500kg/m2 σύμφωνα με τη στατική μελέτη του κτιρίου.
Περιμετρικά το μεγαλύτερο πάχος του εδαφικού υποστρώματος  μας δίνει τη δυνατότητα φύτευσης ψηλότερων θάμνων και  μικρών δένδρων. Ειδικό υπόστρωμα ανάπτυξης φυτικού υλικού κατάλληλο για φυτεμένα δώματα εκτατικού τύπου ιδιαίτερα ελαφρύ με διαβαθμισμένη κοκκομετρία και ειδική σύσταση από ανακυκλωμένα ανόργανα και οργανικά υλικά ώστε να ευνοεί τον εφοδιασμό των φυτών με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη τους την ταχύτατη αποστράγγιση του πλεονάζοντος νερού και τον αερισμό του ριζικού συστήματος των φυτών ακόμα και σε συνθήκες πλήρους κορεσμού.
Ο χώρος χωρίζεται σε τρία τετράγωνα ίσων διαστάσεων καθένα εκ των οποίων θα έχει διαφορετικό χαρακτήρα και θα εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό και λειτουργία, ενώ ταυτόχρονα προβλέπονται στοιχεία ενοποίησης τους ώστε να υπάρχει μια ενιαία δομή.
Στο  μεσαίο τετράγωνο, στο κέντρο, η φύτευση είναι χαμηλή, δεν είναι άλλο από ένα λιβάδι με αγριολούλουδα  έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η αίσθηση ελέγχου όλου του υπόλοιπου χώρου, να υπάρχουν οπτικές διαφυγές στον περιβάλλοντα αστικό ιστό και ταυτόχρονα να δημιουργείται η διάθεση για παραμονή στο συγκεκριμένο χώρο.   Το τμήμα αυτό λειτουργεί ως χώρος συγκέντρωσης  και ως χώρος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τα παιδιά για αυτό το λόγο τοποθετείται πέργκολα στα ανατολικά και τραπεζαρία.
Στο Ν-ΝΑ μέτωπο του Δώματος δημιουργείται ένας Λαχανόκηπος για 12 ομάδες παιδιών.  Στη Β-ΒΔ πλευρά, προτείνεται να φυτευτούν κυρίως αρωματικά, ενώ  προβλέπεται και παρτέρι φύτευσης βολβών ανοιξιάτικων και φθινοπωρινών. Όλοι οι παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη των φυτών συνδέονται, αλληλοεξαρτώνται, αντιμετωπίζονται συνολικά και με σεβασμό.
Οι μαθητές με την κατάλληλη καθοδήγηση  θα αποφασίζουν για την εναλλαγή των καλλιεργειών, θα παρατηρούν, θα καταγράφουν και θα φροντίζουν τα φυτά, θα τυποποιούν και θα αποφασίζουν για τον τρόπο διάθεσης των προϊόντων. Ο ρόλος της βλάστησης είναι καθοριστικός γιατί θα διδάξει τους μαθητές έννοιες όπως την εποχικότητα, την αξία της ζωής, τη φθορά της ύλης, την ανακύκλωση της ενέργειας, θα τους μάθει να συνεργάζονται, να διαχειρίζονται καταστάσεις, να συνεκτιμούν παράγοντες, να αναπτύσσουν κριτική σκέψη, να αποφασίζουν.

ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΗ  ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
γεωπόνος- αρχιτέκτων τοπίου

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΓΚΑΖΙ

Η τεχνόπολις στο΄Γκάζι αποτελεί παράδειγμα μετατροπής που αξιοποιεί και αναδεικνύει το προυπάρχον. Νέο και παλιό λειτουργούν μαζί σαν ένα και προσφέρουν στους Αθηναίους πολιτισμό, αισθητική και ιστορία. Αυτό συμβαίνει όταν η δημοτική αρχή έχει στόχους,  όραμα και "εκμεταλλεύεται" τις δυνατότητες και το δυναμικό που κατέχει.










Γκάζι... κυριακάτικο σούρουπο μετά από βροχή

Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος - αρχιτέκτων-τοπίου

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2011

Στ΄ Αναπλιού τα μέρη


Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά
κι αρχίζει τις μανούβρες "βίρα - μάινα".
·
 Την άγκυρα φουντάρει στις κουκουναριές
φορτώνει φρέσκο αέρα κι απ' τις δυο μεριές.


Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι απ' όνειρο
κι έχει λοστρόμο αθώο, ναύτη πονηρό.

·
Από τα βάθη φτάνει τους παλιούς καιρούς,
βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς


·Έλα Χριστέ και Κύριε, λέω κι απορώ,
τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο,
·

Χρόνους μας ταξιδεύει, δε βουλιάξαμε,
χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε.

·
Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε,
μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε.

·
Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα


Έλα Χριστέ και Κύριε, λέω κι απορώ,
τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο


Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα.


ποίημα "Το Τρελοβάπορο"
Oδυσσέας Ελύτης

Φωτο
Katsogianni Stavroula

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ

 Την ψυχολογία του μυρμηγκιού προσπαθούν να μας κάνουν να ενστερνιστούμε, οι ευρωπαίοι Φίλοι μας και οι όχι και τόσο Ανίκανοι πολιτικοί μας, που μια χαρά καταφέρνουν να μην τους απογοήτευουν κάθε φορά, την τελευταία στιγμή, εκβιάζοντας, απειλώντας, κοροϊδεύοντας, απαξιώνοντας έναν ολόκληρο λαό.
Εφαρμόζουν  σύγχρονες τεχνικές του μάνατζμεντ, βομβαρδίζοντας την κοινωνία με τόσα μέτρα και αλλαγές  που την  καθιστούν αδύναμη  να αντιδράσει,  πιστεύοντας ότι είναι μάταιο.  Όλα καλά μέχρι τώρα. Τα μυρμήγκια δουλεύουν, μαζεύουν και τα  τελευταία ψίχουλα και τα δίνουν χωρίς πολλές πολλές τσιριμόνιες, γιατί voμίζουν ότι μπορούν εύκολα να τους λιώσουν. Η κοινωνία των μυρμηγκιών όμως έπιασε το πάτο, οι πολίτες καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν τίποτα άλλο να χάσουν, δεν τους φοβίζει ο όρος χρεοκοπία, γιατί έχουν ήδη χρεοκοπήσει.
        Η ανοχή μας και οι φόβοι μας, τους έδωσαν το δικαίωμα να βάλουν χέρι στη τσέπη μας, την υγεία μας, τη ζωή μας, τη ζωή των παιδιών μας. Και ενώ την άνοιξη μας ανακοινώθηκε ότι για εκπαιδευτικούς λόγους θα καταργηθούν 1056 σχολεία, το Σεπτέμβρη  πληροφορηθήκαμε όλοι, ότι τη νέα σχολική χρονιά  δεν θα μοιραστούν βιβλία στα σχολεία  και  κανείς δεν αντιδρά. Δεν μιλούν οι δάσκαλοι,  δεν μιλούν οι γονείς, μια ολόκληρη κοινωνία το καταπίνει και αυτό.
      Αγαπητοί συντοπίτες η δικιά μου οργή ξεχείλισε, όχι γιατί θυμάμαι ότι ο παππούς μου δεν πήγε στο γυμνάσιο επειδή αδυνατούσε να πληρώσει τα βιβλία του, ούτε γιατί ο πατέρας  μου περπατούσε δύο ώρες την ημέρα για να καταφέρει να φτάσει στο σχολείο, αλλά γιατί η μόρφωση των παιδιών μας είναι η ελπίδα μας για να ξεφύγουμε και δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε σε κανέναν να κάνει εκπτώσεις στην εκπαίδευσή τους.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος – αρχιτέκτων τοπίου

Τρίτη 30 Αυγούστου 2011

TIERGARDEN, 50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Φωτο 1. Μέρος του πάρκου από ψηλά

Το παλαιότερο και το μεγαλύτερο (2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα), δημόσιο πάρκο στο Βερολίνο, το Tiergarten είναι ένας ελκυστικός προορισμός για τους ντόπιους και τους επισκέπτες  της πόλης.
Το  Tiergarten κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα,  ως πάρκο για  κυνήγι από τον Friedrich I Για πολλά χρόνια, ωστόσο, το πάρκο δεν ήταν ανοικτό για το κοινό. Ο Friedrich II (1712 - 1786), δεν είχε το ίδιο ενδιαφέρον για το κυνήγι και έτσι άνοιξε τις πύλες του πάρκου για το κοινό του  Βερολίνου αφού ανέθεσε στο George von Wenzeslaus Knobelsdorff  την ανακατασκευή του πάρκου προσθέτοντας μπαρόκ στοιχεία. Έναν αιώνα μετά το πάρκο απέκτησε  αγγλική ατμόσφαιρα  από τον Peter Joseph Lenné.
φωτο2. Το κατεστραμένο πάρκο μετά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο

Το 1844 εγκαταστάθηκε μέσα στο κήπο ο ζωολογικός κήπος του Βερολίνου, που φιλοξενούσε χιλιάδες ζώα και αποτελούσε τόπο διασκέδασης και χαλάρωσης για μικρούς και μεγάλους.
Δυστυχώς, το πάρκο αποδεκατίστηκε κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, για να αντιμετωπίσουν το κρύο οι Βερολινέζοι. Τα δέντρα  κόπηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως καυσόξυλα για να θερμάνουν τα σπίτια, τα περισσότερα από τα ζώα  χάθηκαν.
Μετά το  1955, ωστόσο, η τοπική αυτοδιοίκηση έκρινε σκόπιμο να αρχίσει την αποκατάσταση του Tiergarten,  τα δέντρα, οι θάμνοι, και τα φυτά αντικαταστάθηκαν, καινούργια μονοπάτια χαράχτηκαν, και νέα αξιοθέατα προστέθηκαν.
Σήμερα  το πάρκο, σχεδόν 50 χρόνια μετά τη φύτευσή του,  παραμένει δημοφιλής προορισμός με δασικό χαρακτήρα, ξέφωτα, λίμνες, γλυπτά, μονοπάτια  που δίνουν τη δυνατότητα   για  περίπατο, για ποδηλασία, τρέξιμο και για χαλάρωση.

Φωτο 3. Τμήμα από το μνημείο του Σοβιετικού στρατού.
 κείμενο - φωτο 3
Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος - αρχιτέκτων τοπίου