Συμμετέχει, μελετά, αρθρογραφεί, ταξιδεύει, ενημερώνεται με στόχο να προσφέρει όσο μπορεί στην αναβάθμιση του τοπίου που μας περιβάλλει.

Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013

ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ 

Ο Εθνικός κήπος  αποτελεί κομμάτι της ζωής όλων των κατοίκων της πόλης και όχι μόνο, πρόσφατα χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπος  και διέπεται από συγκεκριμένη νομοθεσία. Κήπος κλειστός με πυκνούς πολυεπίπεδους όγκους από κυρίως αειθαλή φύτευση, χωρίς μεγάλα ανοίγματα, με πολλά σημεία έκπληξης. Αποτελεί μνημείο όχι μόνο φυσικής αλλά και πολιτιστικής κληρονομιάς τα διακοσμητικά στοιχεία που περιλαμβάνει, τα δομικά υλικά, ο φυτικός του πλούτος, οι συνθέσεις του, τα υδάτινα στοιχεία, αποτελούν σημάδια πολιτισμού, τεχνικής, παράδοσης, καλλιτεχνικής δημιουργίας, με λίγα λόγια αντανακλούν την ιστορία μας.


Παρόλο που η αρχική του διαμόρφωσή του αποτελούσε δυτικό πρότυπο,  μέσα στο πέρασμα του χρόνου κατάφερε να έρθει πιο κοντά στο ελληνικό τοπίο. Ο κήπος κατασκευάστηκε σε τρεις χωρικές και χρονικές φάσεις και χωρίς να ακολουθείται  κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, γεγονός που δεν είναι εμφανές, γιατί παρουσιάζει εικόνα συγκροτημένου κήπου που τον χαρακτηρίζει η ενότητα. Είναι προφανές ότι αυτά τα  175 χρόνια που πέρασαν από την μέρα που φυτεύτηκε το πρώτο δέντρο σε αυτό το κήπο πολλά έχουν αλλάξει  μέσα αλλά και έξω από αυτόν. Και πρώτα από όλα  το φυτικό του  βασίλειο που υπέφερε από ξηρασίες, ζεστά καλοκαίρια, ανέμους, παγωμένους χειμώνες. Αν σκεφτούμε ότι η πλειοψηφία των φυτών εισήχθησαν και δεν ήταν γηγενή, γίνεται αντιληπτό ότι κάποια από αυτά τα είδη δεν κατάφεραν να εγκλιματιστούν, ενώ άλλα κυριάρχησαν και η εξάπλωσή τους έλαβε τη μορφή ανεπιθύμητων ζιζανίων.  Οι πρώτες αλλαγές κρίθηκαν αναγκαίες το 1923 όταν από ιδιωτικός κήπος χαρακτηρίστηκε δημόσιος και θα έπρεπε να υποστεί βελτιώσεις αλλά και μετά την κατοχή έγιναν εργασίες αποκατάστασής του, γιατί ο κήπος είχε υποστεί μεγάλες καταστροφές.   Όλα τα χρόνια της ζωής του βρέθηκαν άνθρωποι να τον αγαπήσουν και να φροντίσουν για τη βιωσιμότητά του, μέσα σε αυτούς πολλοί εργάτες, κηπουροί, γεωπόνοι που δούλεψαν εκεί με πιο γνωστούς τον  διευθυντή  Ν. Ταμβάκη, τον Η. Παπαθεοδώρου, Ι. Κοντόπουλο.

Οι χρήσεις που αποδίδονται σε τέτοιους τόπους δεν μπορεί παρά να είναι ήπιες, ώστε να μην αλλοιώνεται ο χαρακτήρας τους. Στην περίπτωση του εθνικού κήπου έχουμε φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον  να συγκροτούν μια δυναμική ενότητα  που το καθιστούν  μοναδικό έργο. Στους αρχαιολογικούς χώρους το φυσικό περιβάλλον διαχωρίζεται από το ιστορικό και δεν προστατεύεται το ίδιο.
Δεν λείπουν οι επισκέπτες από τον  εθνικό κήπο, έχει όσους χρειάζεται και αυτούς που τον χρειάζονται για να μην αλλοιώνεται η γαλήνια φυσιογνωμία του.   Στη ζωή μας  λειτουργεί σαν ένας παράδεισος που ξέρει να μας  περιμένει, να μας χαλαρώσει, να σβήσει το θόρυβο της πόλης  από τα αυτιά μας, να μας δροσίσει, να καθαρίσει τον αέρα που αναπνέουμε, να  εκπαιδεύσει τα παιδιά της πόλης,  να μας γεμίσει όμορφα συναισθήματα και εικόνες. Αυτός είναι ο ρόλος του.  Και γι αυτό  τούτος ο τόπος αγαπήθηκε.


 Ο εθνικός κήπος κουβαλάει αλλοιώσεις που ως ένα σημείο είναι σημάδι της ηλικίας του, και της φυσικότητάς του, αλλά και σημάδι κακοδιαχείρισής του. Μπαίνει λοιπόν ζήτημα τι χρειάζεται να γίνει στον εθνικό κήπο; Να φτιασιδωθεί σε κάποια σημεία και να επιβαρυνθεί  με κάποιες επιπλέον χρήσεις; Ξεκάθαρα όχι. Ο κήπος δεν χρειάζεται σημειακές παρεμβάσεις, ούτε μπορεί να αποτελέσει το φόντο σε κάποια σύγχρονα έργα τέχνης, δεν μπορεί να παίξει ρόλο κομπάρσου,  διαθέτει ισχυρή φυσιογνωμία και ιστορία  και θα ήταν λάθος να παραμεριστεί η ισχυρή εικόνα του, για να προβληθεί κάτι ξένο πάνω σε αυτόν.
 
Είναι σίγουρο ότι η ανακατασκευή ενός ιστορικού κήπου θα πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και όχι αποσπασματικά, να βασίζεται σε  ένα μοντέλο διαχείρισης  που  θα τηρεί  ισορροπίες  ανάμεσα  στην φυσική και την ιστορική διάσταση του χώρου. Απαιτείται μελέτη διαχείρισης, πρώτα από όλα της υπάρχουσας βλάστησης, να γίνουν κλαδεύσεις, να ελεγχτεί  η ευστάθεια των δέντρων, να απομακρυνθεί η αυτοφυής βλάστηση, να γίνουν συμπληρωματικές φυτεύσεις, να γίνει πιο φωτεινός σε κάποια παρτέρια, να συνταχθεί μητρώο για τη προστασία των φυτών, μνημείων του κήπου, να εναλλάσσονται  φυτά στους ανθώνες. Επιβάλλεται να φροντιστεί η συντήρηση και αποκατάσταση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, του μοναδικού συστήματος άρδευσης που διαθέτει, της απορροής του νερού μέσω των ρείθρων, του ισπανικού αναβρυτηρίου, του βοτανικού μουσείου, των θερμοκηπίων, της παιδικής  χαράς, η ανάδειξη των ευρημάτων αρχαιολογικού   ενδιαφέροντος, η μελέτη επαναφοράς κάποιων στοιχείων που έχουν  εξαφανιστεί ή αλλοιωθεί μέσα στο χρόνο.

Η θέση του μέσα στη καρδιά της σύγχρονης πόλης , δίπλα σε άλλους σημαντικούς χώρους το Ζάππειο, το Παναθηναϊκό στάδιο, τους λόφους του Αρδηττού και Άγρα, η  γειτνίασή του με αρχαιολογικούς χώρους τον καθιστούν και τουριστικό προορισμό. Όποιος θέλει να ανακαλύψει τον εθνικό κήπο θα ήταν χρήσιμο να  του δοθεί η ικανότητα να ξεναγηθεί μέσα σε αυτόν.  Ο πράσινος τουρισμός είναι ανεπτυγμένος σε πολλές χώρες και υπάρχει κοινό που ενδιαφέρεται και τον ακολουθεί.
Από ότι φαίνεται χρήματα μπορούν να βρεθούν για την αναγέννηση του κήπου μας αρκεί αυτά τα χρήματα να αξιοποιηθούν ανιδιοτελώς, για ουσιαστικές και αναγκαίες παρεμβάσεις που θα του δώσουν βιώσιμη και αληθινή ομορφιά.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος-αρχιτέκτων τοπίου

  




Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

ΣΚΙΕΡΟΣ ΚΗΠΟΣ

ΣΚΙΕΡΟΣ ΚΗΠΟΣ

Πριν μερικά χρόνια ο σκιερός κήπος για τα δεδομένα της ελληνικής πόλης θα φάνταζε ουτοπία, ενώ σήμερα που τα κτίρια έχουν ψηλώσει και το ένα σπίτι έχει έρθει πιο κοντά στο άλλο, ο ήλιος δύσκολα φτάνει μέσα σε αυτόν. Όταν μάλιστα όλα αυτά συνδυάζεται και με βορινό προσανατολισμό εκεί τα πράγματα γίνονται πιο σκοτεινά. Η έλλειψη του ήλιου επιδρά στην ανάπτυξη των φυτών αλλά και στη ψυχολογία των χρηστών του κήπου.  Συνήθως οι ιδιοκτήτες ενός τέτοιου κήπου καταναλώνουν πολύ κόπο, χρόνο και  χρήματα μέχρι να καταφέρουν να δουν το χώρο τους να πρασινίζει, αλλά ακόμα και τότε ο κήπος χαρακτηρίζεται από πράσινη μονοτονία.

Πως μπορούμε να κάνουμε πιο φωτεινό ένα σκιερό κήπο;
Ας δούμε αρχικά  τα όρια του κήπου, τη περίφραξη, η οποία μπορεί να  μην είναι ενιαία π.χ ο πράσινος φράχτης να διακόπτεται από κάποιο τοιχίο ή από ένα ξύλινο καφασωτό. Τα τοιχία μπορούν  να βαφτούν σε ανοιχτούς τόνους και να δημιουργούν αντιθέσεις με το πράσινο που κυριαρχεί. Επιλέγονται φυτά που το φύλλωμά τους έχει διαφορετικούς χρωματικούς τόνους καθώς και φυτά που έχουν πανασέ φύλλα σε τόνους του κίτρινου ή του λευκού. Προτιμούνται τα φυλλοβόλα δέντρα σε ένα σκιερό κήπο ώστε το χειμώνα να  επιτρέπεται η είσοδος των αχτίνων του ήλιου, ενώ αν υφίσταται κάποιο αειθαλές κλαδεύεται η κόμη του  ώστε να σκιάζει το δυνατόν λιγότερο ή κόβονται οι χαμηλοί βραχίονες, ώστε το δέντρο να αναπτύσσεται ψηλότερα.

Χρώμα στο σκιερό κήπο
Χρειάζονται πινελιές χρώματος για να αποκτήσει ενδιαφέρον ο κήπος όμως λίγα ανθοφόρα φυτά ανθοφορούν σε σκιερές συνθήκες. Καλό είναι να χρησιμοποιούμε ανοιχτόχρωμες και παλ αποχρώσεις όπως λευκό, ροζ, γαλάζιο, κίτρινο. Δεν είναι δυνατό τα φυτά να διατηρούν το άνθος τους όλο το χρόνο για αυτό το λόγο προτιμούνται πολυετή φυτά που ανθίζουν περιοδικά στη διάρκεια του έτους και να ενισχύουμε με εποχιακά φυτά.

Φυτά που ανθίζουν στη σκιά
Αγγελική, άκανθας,  αζαλέα, γαρδένια, βίγκα, βιβούρνο, ιουστίτσια, κάλλα, καμέλια, μαόνια, ναντίνα, ορτανσία, ροδόδεντρο, σκίμια, σχίνος, σφενδάμι,  υπέρικο, μπεργκένια, στρελίτσια, κίτρινο γιασεμί, αστίλβη, σκυλάκι, βιγκόνια, έρωτας, ιμπάτιενς, κολεός, σάλβια, κυκλάμινο, πανσές
Αν δεν έχουμε την ικανότητα να αλλάζουμε ανθοφόρα φυτά για να ξεφύγουμε από τις αποχρώσεις του πράσινου φυτεύουμε φυτά ή ποικιλίες με φύλλα χάλκινα, κιτρινοπράσινα, λευκοπράσινα, γκρίζα όπως χλωρόφυτο, κισσός πανασέ, αουκούμπα, ίλεξ πανασέ, σεφλέρα πανασέ κ.α.

Φυτά που αναδύουν  άρωμα
Βάλτε άρωμα στον σκιερό κήπο  με φυτά που διαθέτουν αρωματικά άνθη, ή αρωματικό φύλλωμα δηλαδή αγγελική, γαρδένια, σκίμια, βιβούρνο εύοσμο, δάφνη Απόλλωνος, σχίνο, μυρτιά, ρυγχόσπερμο.

Εδαφοκάλυψη
Η εδαφοκάλυψη  αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα σημεία του συγκεκριμένου  κήπου γιατί πέρα από τις αισθητικές απαιτήσεις οι ανάγκες σωστής λειτουργίας του κήπου ορίζουν το δάπεδο να είναι εύχρηστο,  να μην λασπώνει, να περπατείται με ασφάλεια, να καθαρίζεται εύκολα. Αν ο βαθμός σκίασης δεν είναι απαγορευτικός θα μπορούσε να τοποθετηθεί χλοοτάπητας. Η διχόντρα είναι είδος χλοοτάπητα που αντέχει ικανοποιητικά στη σκιά αρκεί το έδαφος στο οποίο θα τοποθετηθεί να μην είναι συμπιεσμένο,  να αποστραγγίζει καλά και να μην έχει εντατική χρήση. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει εδαφοκάλυψη με βότσαλο το οποίο βότσαλο πρέπει να έχει σχετικά μικρή διάμετρο  (2-4εκ), για να μπορούμε να περπατάμε άνετα πάνω σε αυτό. Το βότσαλο θα πρέπει να οριοθετείτε γιατί αλλιώς θα σκορπίζει παντού.
Κάτω από το βότσαλο τοποθετούμε γεωύφασμα, που διαχωρίζει το βότσαλο από το χώμα. Αντί για βότσαλο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χώμα καλύτερα συμπιεσμένο για να μην λασπώνει.
Άλλα φυτά που εδαφοκαλύπτουν στη σκιά, αλλά δεν πατιούνται είναι ο οφιοπόγων, ο κισσός, ο φίκος ρέπενς κλπ.
Προσοχή χρειάζεται ώστε
·        το έδαφος να στραγγίζει καλά, σε βαριά εδάφη θα χρειαστεί να αναμείξουμε άμμο ποταμίσια
•          Μην ξεχάσουμε να τοποθετήσουμε τον κομποστοποιητή μας  σε μια γωνιά του κήπου
•          Μεγάλη προσοχή στα σαλιγκάρια τα οποία είναι μόνιμοι θαμώνες του σκιερού κήπου
•        Το πότισμα του κήπου να γίνεται με σύνεση, τα φυτά σε αυτό το περιβάλλον δεν έχουν μεγάλες ανάγκες σε νερό
•        Ελέγχουμε συχνά τα φυτά μας γιατί μπορεί να  παρατηρήσουμε προσβολές κυρίως από μύκητες

‘Ένας σκιερός κήπος που ίσως σας ταιριάζει
Αυτός είναι ένας σκιερός κήπος σαν αυτούς που συναντάμε συχνά μέσα στην πόλη. Οι σκιές του εναλλάσσονται με το φως, κινούνται, αλλάζουν θέση ανάλογα με την ώρα και την εποχή.

Αυτή η κινητικότητα του φωτός θα θέλαμε να χαρακτηρίζει τον σκιερό κήπο που σχεδιάσαμε και σαν μεγάλο του πλεονέκτημά, θεωρούμε τη δυνατότητα του να μετασχηματίζεται, αυξομειώνοντας το μήκος των  λωρίδων φύτευσης,   ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες του καθενός. Ο κεντρικός χώρος είναι ουσιαστικά ένα ξέφωτο με χαμηλή βλάστηση, ενώ τα λίγα δέντρα,  περιορίζονται περιφερειακά του κήπου. Επιλέγουμε η περίφραξη να σπάει σε τμήματα, να μην είναι ενιαία, ώστε ο κήπος να φαίνεται μεγαλύτερος, έτσι αποτελείται από φυτικό φράχτη που διακόπτεται από ανοιχτόχρωμο τοιχίο, ενώ κατά διαστήματα τοποθετούνται ξύλινες κολόνες από καφασωτά που αποσπούν την προσοχή μας, επιτρέποντας στο μάτι να περάσει τα όρια του φράχτη και να τονιστεί το στοιχείο του νερού. Τον κεντρικό ξύλινο διάδρομο κόβουν κάθετα λωρίδες, από χαμηλούς θάμνους και εποχιακά ανθόφυτα αλλά διάσπαρτα τυχαία στο χώρο συναντάμε ποώδη φυτά όπως άκανθες και οφιοπώγων,  για να δημιουργείται μια πιο φυσική αίσθηση. Οι λωρίδες φύτευσης πλάτους 30 και 50 εκατοστών, μπορούν να αλλάζουν το μήκος τους ανάλογα με το φως που φτάνει στο κήπο του καθενός μας. Ο υπόλοιπος χώρος εδαφοκαλύπτεται από ανοιχτόχρωμο βότσαλο για να αντανακλάται το φως και χλοοτάπητα διχόντρας. Το παράθυρο που βρίσκεται πίσω από τη βρύση υπονοεί συνέχεια του κήπου. Η βρύση,  λειτουργεί συνεχώς με νερό που ανακυκλώνεται,  μας δίνει ακουστικά αλλά και οπτικά ερεθίσματα και προσφέρει ώρες χαλάρωσης δίπλα στο χτιστό γωνιακό καθιστικό. Οι άλλες τρεις γωνίες του κήπου ενισχύονται με πυκνή φύτευση σκίνα, υπέρικα, μυρτιές, που εναλλάσσουν το ενδιαφέρον μας προσφέροντας χρώμα και άρωμα, ανάλογα με την εποχή.
Στο χώρο που τοποθετούμε τις ξαπλώστρες, θα μπορούσε να μπει μια παιδική κούνια, ένα υπαίθριο σκάκι, ένα πιγκ πογκ, ή ότι ταιριάζει περισσότερο στις συνήθειες και τις ανάγκες μας. Πάνω από όλα όμως αυτό που θα πρέπει να διασφαλίσουμε για να χαιρόμαστε τον κήπο μας όσο γίνεται περισσότερο είναι το λίγο φως που φτάνει ως εκεί να ανακλάται και να φωτίζει το χώρο για αυτό και φροντίζουμε να χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα υλικά και χρώματα. Τα φυτά που  επιλέξαμε αναπτύσσονται  στην σκιά, ημισκιά  και σε γενικές γραμμές είναι φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Θεωρούμε σημαντικό ο κήπος να διαθέτει στοιχεία που δηλώνουν την εντοπιότητά του. Τα δέντρα είναι κυρίως φυλλοβόλα και   τα χρησιμοποιούμε γιατί μας προσφέρουν απόκρυψη από τα διπλανά κτίρια το καλοκαίρι. Η φροντίδα των  φυτών  δεν απαιτεί πολύ συχνή και χρονοβόρα φροντίδα, ενώ φροντίσαμε όλες τις εποχές να υπάρχουν μυρωδιές και χρώματα που θα  τραβούν το ενδιαφέρον σας. Απολαύστε τον!!!

ΦΥΤΑ ΣΚΙΕΡΟΥ ΚΗΠΟΥ
1.        Ramnus alaternus  Ράμνος                                          
2.        Acer palmatum “atropurpureum” Σφενδάμι κόκκινο
3.        Myrtus communis nana Mυρτιά
4.        Pittosporum tobira nana Αγγελική νάνα
5.        Buxus sempervirens Πυξάρι
6.        Parthenocissus quinquefolia Aμπέλοψη
7.        Carex elata “aurea” Κάρεξ
8.        Εποχιακά ανθοφόρα
9.        Acanthus mollis Άκανθας
10.      Ofiopogon planiscapus Οφιοπώγων
11.      Εquisetum hyemale Πολυκόμπι
12.      Felitsia amelloides Φελίτσια
13.      Hypericum calinicum Υπέρικο
14.      Laurus nobilis Δάφνη Απόλλωνος
15.      Nandina domestica Ναντίνα
16.      Taxus bacatta Ταξός
17.      Pistacia lentiscus  Σχίνος
18.      Pistatia terebinthus Κοκορεβυθιά
19.      Εδαφοκάλυψη με διχόντρα

Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος - αρχιτέκτων τοπίου

Πέμπτη 29 Αυγούστου 2013

ΚΤΗΜΑ ΣΥΓΓΡΟΥ – ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ένας τόπος εκπαίδευσης

ΚΤΗΜΑ ΣΥΓΓΡΟΥ – ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Ένας τόπος εκπαίδευσης
            ‘Όταν αναφέρομαι στο κτήμα Συγγρού πολλοί είναι οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου, φίλοι, γνωστοί, που μου λένε ότι αν και έχουν περάσει απέξω, δεν έχουν μπει ποτέ μέσα και δεν γνωρίζουν τι μπορεί να συμβαίνει μέσα σε αυτό. Το κτήμα Συγγρού λοιπόν βρίσκεται στα βόρεια προάστια, επί της λεωφόρου Κηφισίας, μεταξύ Αμαρουσίου και Κηφισιάς, στο ύψος  του ΚΑΤ. Έχει έκταση 970  ολόκληρα στρέμματα, από τα οποία τα 271 στρέμματα έχουν χαρακτηριστεί αγροτικά ενώ τα υπόλοιπα σαν δασική έκταση.
Ιστορικό
Ο Αντρέας Συγγρός αγόρασε το κτήμα στα μέσα του 19ου αιώνα, μέσα σε αυτό έχτισε την εξοχική του κατοικία  και το διαμόρφωσε επηρεασμένος από το όραμα του Γεωργίου του Α΄ για το κτήμα στο Τατόι, με σκοπό πέρα από την αναψυχή, να δημιουργήσει ένα πρότυπο εκσυγχρονισμένο αγρόκτημα.
Το δάσος - κτήμα Συγγρού σήμερα ανήκει στο Κληροδότημα της Ιφιγένειας Συγγρού, συζύγου του Ανδρέα Συγγρού. Το 1921, με βάση τα οριζόμενα  στη διαθήκη της Ιφιγένειας Συγγρού, το ομώνυμο Κτήμα κληροδοτήθηκε στην τότε Ελληνική Γεωργική Εταιρεία, προκειμένου «να χρησιμεύει διαρκώς εις την µόρφωσιν καλών γεωργών και κηπουρών». Η Ελληνική και Γεωργική Εταιρία ιδρύθηκε το 1901, από  την πρωτοβουλία αστών και διανοούμενων της εποχής, και σκοπός της ήταν   να εκλαικεύσει τη γεωπονική επιστήμη και να βοηθήσει στη μεταφορά τεχνογνωσίας στους αγρότες του σχετικά νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Η ίδρυσή της και η λειτουργία της προηγήθηκε της ίδρυσης ανεξάρτητου υπουργείου Γεωργίας το 1917, της αγροτικής τράπεζας το 1929, των δύο γεωπονικών σχολών Αθήνας 1920 και Θεσσαλονίκης 1928. Τα πρώτα 20 έτη η εταιρεία αντιπροσωπεύεται στο διοικητικό της συμβούλιο από προσωπικότητες του πολιτικού κόσμου, οι οποίοι και προσδίδουν ένα φιλανθρωπικό προφίλ  απέναντι στους φτωχούς αγρότες της υπαίθρου.  Όλα θα αλλάξουν όταν γεωπονικό επιστημονικό δυναμικό θα αναλάβει ρόλο και θέση μέσα στην εταιρία και έτσι  θα ενισχυθεί η επιστημονική φυσιογνωμία της.
Την Γεωργική Εταιρεία θα διαδεχθεί ως διαχειριστής του Κληροδοτήματος Συγγρού το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ) το 1970, το οποίο διαχειρίζεται το Κληροδότημα και το Δάσος έως σήμερα.  
Το 1991, ολόκληρο το Δάσος Συγγρού χαρακτηρίσθηκε ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και εύρεσης αρχαιολογικών ευρημάτων (ΦΕΚ ∆ 968).
Μέσα στο δασόκτημα Συγγρού ευρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών (γραφεία, θερμοκήπια, καλλιέργειες, κτίρια σεμιναρίων, χώρος στάθμευσης), το Γυμνάσιο και Λύκειο των Αναβρύτων με τις υποδομές τους (μαθητικό θέατρο, γήπεδα, γυμναστήριο, οικίσκοι – παλαιές κατοικίες καθηγητών, κλπ.), η ΕΠΑΣ Συγγρού,  ένα ΤΕΕ με ειδικότητες γεωργικής εκπαίδευσης, καθώς και τα δύο διατηρητέα μνημεία του: η Βίλλα Συγγρού – κτίσμα του Τσίλλερ και ο νεογοτθικός ναός του Αγ. Ανδρέα. 
Φωτ.1 Ο πύργος του Συγγρού σήμερα όπου στεγάζει τα γραφεία του ΙΓΕ

Φωτ.2 Ο πύργος του Συγγρού, ερειπωμένος, πριν μερικά χρόνια

Εκπαίδευση στο κτήμα
Πέρα όμως από την ομορφιά και τη φυσικότητα του τοπίου, πέρα από το γεγονός ότι το κτήμα Συγγρού αποτελεί καταφύγιο ζωής για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής και την αναγκαιότητα ύπαρξής του για τους κατοίκους των γύρω δήμων, η εκπαιδευτική προσφορά του Ινστιτούτου Γεωπονικών  Επιστημών είναι μοναδική και δεν έχει αλλάξει χαρακτήρα 115 χρόνια από την ίδρυσή του. Ο στόχος του παραμένει αναλλοίωτος, να παρέχει αγροτική, επαγγελματική εκπαίδευση και επιμόρφωση, το μόνο που έχει αλλάξει είναι τα σύγχρονα μέσα διδασκαλίας και εκπαίδευσης των μαθητευόμενων καθώς και ο διευρυμένος κύκλος μαθημάτων με νέα μαθήματα σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής. Έχουν προστεθεί μαθήματα σαλιγκαροτροφίας, αρωματικών φυτών, κατασκευής φυτεμένων δωμάτων, παρασκευής φυτικών καλλυντικών, βιολογικής γεωργίας, ποτοποιίας, καλλιέργειας μανιταριών, τυποποίησης αγροτικών προιόντων, εναλλακτικές καλλιέργειες, ανθοδετικής και πολλά ακόμα. Τελευταία προσφέρει δωρεάν μαθήματα κηποτεχνίας και συστημάτων άρδευσης  και  σε ανέργους.
Ο μεγάλος αριθμός των μαθητών που κατακλύζει κάθε μέρα τις αίθουσες διδασκαλίας του ΙΓΕ αποδεικνύει την αναγκαιότητα συνέχισης της λειτουργίας του. Ιδιαίτερα σήμερα που κάποιοι προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν και να εκμεταλλευτούν την ανάγκη του αστικού πληθυσμού για επιμόρφωση σε αγροτικά και κηποτεχνικά θέματα. 

Φωτ. 3 Μαθήματα μελισσοκομίας 

Φωτ. 4 Εμβολιασμός δέντρων

Φωτ. 5  Μαθήματα εκτροφής σαλιγκαριών

Φωτ. 6  Καλλιέργεια αρωματικών στο κήπο του πύργου


Φωτ. 7  Στον αμπελώνα διατηρούνται δυσεύρετες  ποικιλίες 

Φωτ. 8 Ο αμυγδαλεώνας 

Φωτ. 9  Σκιερή γωνιά για χαλάρωση


Φωτ. 10  Δεξαμενή νερού που καλύπτει τις ανάγκες σε άρδευση 


Φωτ. 11  Το κελάρι της οικογένειας  Συγγρού  όπως  διασώζεται μέχρι σήμερα

Φωτ. 12 Ο Αντρέας Συγγρός εξακολουθεί να επιβλέπει το κτήμα

Η βλάστηση του κτήματος

Το δασόκτημα ξετυλίγεται σιγά σιγά στα μάτια του επισκέπτη καθώς μετακινείται μέσα σε αυτό ενώ τα καμπύλα μονοπάτια και η θέα των πλευρικών χώρων δημιουργούν συχνά την αίσθηση του αποπροσανατολισμού. Οι εικόνες παίρνουν τη μορφή γραφικών σκηνών που εξελίσσονται σε επίπεδα διαφορετικού βάθους, ενώ οι οπτικές γωνίες οριοθετούνται από ομάδες δέντρων ή θαμνότοπους. Η επιτυχία του χώρου θεωρώ ότι έχει να κάνει με τη φυσικότητά του, την ανεπιτήδευτη διαμόρφωσή, τις αντιθέσεις των μορφών, των συνθέσεων, των χρωμάτων, τις εποχιακές εναλλαγές, με τις εκπλήξεις που αποκαλύπτονται σταδιακά. Το κτήμα-πάρκο θα το χαρακτηρίζαμε σαν ένα φυσικό τοπίο, ένα τοπίο που συναντά κανείς στο ύπαιθρο, με ανοιχτά λιβάδια, συστάδες δέντρων, σκιερά μονοπάτια, ξέφωτα, αγροτικές εκτάσεις. Έχει μια καθαρότητα και μια ελευθερία που πηγάζει από την απλή, φυσική, και αληθινή του διάσταση. 

Στο δασωμένο τμήμα του κτήματος συναντώνται κυρίως χαλέπιος πεύκη, κυπαρίσσια, σκίνα, πουρνάρια, λαδανιές. Τα μεγάλα ξέφωτα, τα σκιερά μονοπάτια φιλοξενούν καθημερινά κατοίκους των γύρω περιοχών και μαθητές. Στους κήπους γύρω από τα κτήρια συναντούνται και φυτά με καλλωπιστικό χαρακτήρα φοίνικες, αγγελικές, μυρτιές, πικροδάφνες, πυράκανθα, τριανταφυλλιές, ακακίες, λιγούστρα, ενώ τον αγροτικό χαρακτήρα του κτήματος ενισχύουν εκτάσεις με ελιές, αμυγδαλιές, φυστικιές, αμπέλια. Στο νοτιοδυτικό άκρο του κτήματος βρίσκονται δύο μεγάλα πουρνάρια,Quercus coccifera, που αποτελούν τοπόσημα μιας και κατά την παράδοση από αυτό το σημείο φόρτωνε τα κιούπια του με νερό ο Σπύρος Λούης, που ως γνωστόν ήταν νερουλάς.


Φωτ. 14 Πουρνάρι, Quercus coccifera, μεταξύ της εκκλησίας του Αγ. Αντρέα και του πύργου


Φωτ. 15  Ένας ιδιαίτερος στίβος που οριοθετείται από πυκνή βλάστηση


Στο κτήμα βρίσκουν καταφύγιο πολλά φυτικά είδη, στοιχεία με τη πιο  αντιπροσωπευτική  χλωρίδα παραθέτω στον παρακάτω πίνακα.   Τα στοιχεία της χλωρίδας συγκεντρώθηκαν από επιτόπιες καταγραφές και από μελέτες της περιοχής.
Επιστημονική Ονομασία
Κοινή Ονομασία
Cercis siliquastrum                     
Κουτσουπιά
Ceratonia siliqua
Χαρουπιά
Cupressus sempervirens
Κυπαρίσσι
Cupressus arizonica
Κυπαρίσσι γλαυκό
Eucalyptus camaldulensis
Ευκάλυπτος
Pinus halepensis
Πεύκο
Prunus amygdalus
Aμυγδαλιά
Querqus coccifera
Πουρνάρι
Quercus macrolepis
Βελανιδιά
Salix alba
Ιτιά
Pistacia vera
Φιστικιά
Melia azederach
Μελία
Ficus carica
Συκιά
Morus sp
Μουριά
Pyrus amygdaliformis
Γκορτσιά
Olea europaea
Eλιά
Phoenix canariensis
Φοίνικας
Robinia pseudacacia
Ακακία ροβίνια
Fraxinus ornus
Φράξος
Euphorbia helioscopia
Ευφορβία
Laurus nobilis
Δάφνη Απόλλωνος
Nerium oleander
Πικροδάφνη
Arbutus unedo
Kουμαριά
Pistacia lentiscus
Σκίνος
Pittosporum tobira
Aγγελική
Rhamnus alaternus
Ράμνος
Cistus creticus
Λαδανιά
Cistus monspeliensis
Λαδανιά
Coridothymus capitatus              
Θυμάρι
Allium nigrum
Αγριοκρέμμυδο
Anthemis arvensis
Ανθεμιδα
Anthyllis hermanniae
Αλογοθύμαρο
Anemone coronaria
Ανεμώνη
Asparagus acutifolius                  
Σπαράγγι
Bromus madritensis

Bromus sterilis
Αγριοβρώμη
Calentula anversis
Καλέντουλα
Chamomila recutita
Χαμομήλι
Chrysanthemum coronarium
Aγριομαργαρίτα
Cyclamen hederifolium
Κυκλάμινο
Erica manipuliflora
Ρείκι
Eruca vecicaria
Ρόκα
Genista acanthoclada                  
Αφάνα
Geranium lucidum
Αγριογεράνι
Globularia allypum
Στουρέκι
Hordeum murinum
Αγριοκρίθαρο
Hypericum empetrifolium           
Υπέρικο
 Malva sylvestris
Μολόχα
Osyris alba                                 
Όσυρις η λευκή
Sinapis alba
Σινάπι
Smilax aspera   
Σμίλη
Thymelaea tartonraira
Φυνοκαλιά
Vicia sativa
Αγριόβικος
Papaver Rhoeas
Παπαρούνα
Chamomilla sp
Χαμομήλι

  Το κτήμα ακόμα και για αυτούς που δεν το επισκέπτονται συχνά ή και καθόλου, ακόμα και για αυτούς που το προσπερνάνε από τη λεωφόρο Κηφισιάς, ή για αυτούς που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή είναι εξίσου σημαντικό.
Η συνεισφορά του στον καθαρισμό της ατμόσφαιρας από τους αέριους  ρύπους και τα σωματίδια είναι πολύ μεγάλη. Το γεγονός ότι οι φυτοκοινωνίες του αγροτικού και περιαστικού τοπίου της πόλης εισέρχονται μέσα στο κτήμα και βρίσκουν καταφύγιο πάνω στο πρόσφορο έδαφος του, ενισχύοντας την αστική βιοποικιλότητα, είναι πολύ σημαντικό για την οικολογική ισορροπία της πόλης μας. Αλλά και η βελτίωση της βιοκλιματικής λειτουργίας, της γύρω δομημένης  περιοχής, σίγουρα οφείλεται στην παρουσία της βλάστησης μέσα στο κτήμα, στις σκιασμένες εκτάσεις, στην εξατμισοδιαπνοή, στην απουσία πλακοστρωμένων επιφανειών, στην αύξηση του υδατικού ισοζυγίου του εδάφους μέσω της υδατοπερατότητας του.
 Το κτήμα Συγγρού θα μπορούσε να βελτιωθεί σε  πολλά επίπεδα  γιατί αποτελεί στοιχείο ζωντανό, εξελίξιμο, υποκείμενο στους νόμους της φύσης. Παράλληλα όμως το κτήμα Συγγρού εξυπηρετεί οικολογικούς, κοινωνικούς και κυρίως εκπαιδευτικούς σκοπούς. Για το λόγο αυτό η διατήρηση και δημιουργία τέτοιων οικοσυστημάτων μέσα και γύρω από τις πόλεις αποτελεί αναγκαιότητα αλλά και  απαίτηση της σύγχρονης κοινωνίας και για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει να προστατεύεται.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος – Αρχιτέκτων τοπίου