Συμμετέχει, μελετά, αρθρογραφεί, ταξιδεύει, ενημερώνεται με στόχο να προσφέρει όσο μπορεί στην αναβάθμιση του τοπίου που μας περιβάλλει.

Πέμπτη 29 Αυγούστου 2013

ΚΤΗΜΑ ΣΥΓΓΡΟΥ – ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ένας τόπος εκπαίδευσης

ΚΤΗΜΑ ΣΥΓΓΡΟΥ – ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Ένας τόπος εκπαίδευσης
            ‘Όταν αναφέρομαι στο κτήμα Συγγρού πολλοί είναι οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου, φίλοι, γνωστοί, που μου λένε ότι αν και έχουν περάσει απέξω, δεν έχουν μπει ποτέ μέσα και δεν γνωρίζουν τι μπορεί να συμβαίνει μέσα σε αυτό. Το κτήμα Συγγρού λοιπόν βρίσκεται στα βόρεια προάστια, επί της λεωφόρου Κηφισίας, μεταξύ Αμαρουσίου και Κηφισιάς, στο ύψος  του ΚΑΤ. Έχει έκταση 970  ολόκληρα στρέμματα, από τα οποία τα 271 στρέμματα έχουν χαρακτηριστεί αγροτικά ενώ τα υπόλοιπα σαν δασική έκταση.
Ιστορικό
Ο Αντρέας Συγγρός αγόρασε το κτήμα στα μέσα του 19ου αιώνα, μέσα σε αυτό έχτισε την εξοχική του κατοικία  και το διαμόρφωσε επηρεασμένος από το όραμα του Γεωργίου του Α΄ για το κτήμα στο Τατόι, με σκοπό πέρα από την αναψυχή, να δημιουργήσει ένα πρότυπο εκσυγχρονισμένο αγρόκτημα.
Το δάσος - κτήμα Συγγρού σήμερα ανήκει στο Κληροδότημα της Ιφιγένειας Συγγρού, συζύγου του Ανδρέα Συγγρού. Το 1921, με βάση τα οριζόμενα  στη διαθήκη της Ιφιγένειας Συγγρού, το ομώνυμο Κτήμα κληροδοτήθηκε στην τότε Ελληνική Γεωργική Εταιρεία, προκειμένου «να χρησιμεύει διαρκώς εις την µόρφωσιν καλών γεωργών και κηπουρών». Η Ελληνική και Γεωργική Εταιρία ιδρύθηκε το 1901, από  την πρωτοβουλία αστών και διανοούμενων της εποχής, και σκοπός της ήταν   να εκλαικεύσει τη γεωπονική επιστήμη και να βοηθήσει στη μεταφορά τεχνογνωσίας στους αγρότες του σχετικά νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Η ίδρυσή της και η λειτουργία της προηγήθηκε της ίδρυσης ανεξάρτητου υπουργείου Γεωργίας το 1917, της αγροτικής τράπεζας το 1929, των δύο γεωπονικών σχολών Αθήνας 1920 και Θεσσαλονίκης 1928. Τα πρώτα 20 έτη η εταιρεία αντιπροσωπεύεται στο διοικητικό της συμβούλιο από προσωπικότητες του πολιτικού κόσμου, οι οποίοι και προσδίδουν ένα φιλανθρωπικό προφίλ  απέναντι στους φτωχούς αγρότες της υπαίθρου.  Όλα θα αλλάξουν όταν γεωπονικό επιστημονικό δυναμικό θα αναλάβει ρόλο και θέση μέσα στην εταιρία και έτσι  θα ενισχυθεί η επιστημονική φυσιογνωμία της.
Την Γεωργική Εταιρεία θα διαδεχθεί ως διαχειριστής του Κληροδοτήματος Συγγρού το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ) το 1970, το οποίο διαχειρίζεται το Κληροδότημα και το Δάσος έως σήμερα.  
Το 1991, ολόκληρο το Δάσος Συγγρού χαρακτηρίσθηκε ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και εύρεσης αρχαιολογικών ευρημάτων (ΦΕΚ ∆ 968).
Μέσα στο δασόκτημα Συγγρού ευρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών (γραφεία, θερμοκήπια, καλλιέργειες, κτίρια σεμιναρίων, χώρος στάθμευσης), το Γυμνάσιο και Λύκειο των Αναβρύτων με τις υποδομές τους (μαθητικό θέατρο, γήπεδα, γυμναστήριο, οικίσκοι – παλαιές κατοικίες καθηγητών, κλπ.), η ΕΠΑΣ Συγγρού,  ένα ΤΕΕ με ειδικότητες γεωργικής εκπαίδευσης, καθώς και τα δύο διατηρητέα μνημεία του: η Βίλλα Συγγρού – κτίσμα του Τσίλλερ και ο νεογοτθικός ναός του Αγ. Ανδρέα. 
Φωτ.1 Ο πύργος του Συγγρού σήμερα όπου στεγάζει τα γραφεία του ΙΓΕ

Φωτ.2 Ο πύργος του Συγγρού, ερειπωμένος, πριν μερικά χρόνια

Εκπαίδευση στο κτήμα
Πέρα όμως από την ομορφιά και τη φυσικότητα του τοπίου, πέρα από το γεγονός ότι το κτήμα Συγγρού αποτελεί καταφύγιο ζωής για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής και την αναγκαιότητα ύπαρξής του για τους κατοίκους των γύρω δήμων, η εκπαιδευτική προσφορά του Ινστιτούτου Γεωπονικών  Επιστημών είναι μοναδική και δεν έχει αλλάξει χαρακτήρα 115 χρόνια από την ίδρυσή του. Ο στόχος του παραμένει αναλλοίωτος, να παρέχει αγροτική, επαγγελματική εκπαίδευση και επιμόρφωση, το μόνο που έχει αλλάξει είναι τα σύγχρονα μέσα διδασκαλίας και εκπαίδευσης των μαθητευόμενων καθώς και ο διευρυμένος κύκλος μαθημάτων με νέα μαθήματα σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής. Έχουν προστεθεί μαθήματα σαλιγκαροτροφίας, αρωματικών φυτών, κατασκευής φυτεμένων δωμάτων, παρασκευής φυτικών καλλυντικών, βιολογικής γεωργίας, ποτοποιίας, καλλιέργειας μανιταριών, τυποποίησης αγροτικών προιόντων, εναλλακτικές καλλιέργειες, ανθοδετικής και πολλά ακόμα. Τελευταία προσφέρει δωρεάν μαθήματα κηποτεχνίας και συστημάτων άρδευσης  και  σε ανέργους.
Ο μεγάλος αριθμός των μαθητών που κατακλύζει κάθε μέρα τις αίθουσες διδασκαλίας του ΙΓΕ αποδεικνύει την αναγκαιότητα συνέχισης της λειτουργίας του. Ιδιαίτερα σήμερα που κάποιοι προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν και να εκμεταλλευτούν την ανάγκη του αστικού πληθυσμού για επιμόρφωση σε αγροτικά και κηποτεχνικά θέματα. 

Φωτ. 3 Μαθήματα μελισσοκομίας 

Φωτ. 4 Εμβολιασμός δέντρων

Φωτ. 5  Μαθήματα εκτροφής σαλιγκαριών

Φωτ. 6  Καλλιέργεια αρωματικών στο κήπο του πύργου


Φωτ. 7  Στον αμπελώνα διατηρούνται δυσεύρετες  ποικιλίες 

Φωτ. 8 Ο αμυγδαλεώνας 

Φωτ. 9  Σκιερή γωνιά για χαλάρωση


Φωτ. 10  Δεξαμενή νερού που καλύπτει τις ανάγκες σε άρδευση 


Φωτ. 11  Το κελάρι της οικογένειας  Συγγρού  όπως  διασώζεται μέχρι σήμερα

Φωτ. 12 Ο Αντρέας Συγγρός εξακολουθεί να επιβλέπει το κτήμα

Η βλάστηση του κτήματος

Το δασόκτημα ξετυλίγεται σιγά σιγά στα μάτια του επισκέπτη καθώς μετακινείται μέσα σε αυτό ενώ τα καμπύλα μονοπάτια και η θέα των πλευρικών χώρων δημιουργούν συχνά την αίσθηση του αποπροσανατολισμού. Οι εικόνες παίρνουν τη μορφή γραφικών σκηνών που εξελίσσονται σε επίπεδα διαφορετικού βάθους, ενώ οι οπτικές γωνίες οριοθετούνται από ομάδες δέντρων ή θαμνότοπους. Η επιτυχία του χώρου θεωρώ ότι έχει να κάνει με τη φυσικότητά του, την ανεπιτήδευτη διαμόρφωσή, τις αντιθέσεις των μορφών, των συνθέσεων, των χρωμάτων, τις εποχιακές εναλλαγές, με τις εκπλήξεις που αποκαλύπτονται σταδιακά. Το κτήμα-πάρκο θα το χαρακτηρίζαμε σαν ένα φυσικό τοπίο, ένα τοπίο που συναντά κανείς στο ύπαιθρο, με ανοιχτά λιβάδια, συστάδες δέντρων, σκιερά μονοπάτια, ξέφωτα, αγροτικές εκτάσεις. Έχει μια καθαρότητα και μια ελευθερία που πηγάζει από την απλή, φυσική, και αληθινή του διάσταση. 

Στο δασωμένο τμήμα του κτήματος συναντώνται κυρίως χαλέπιος πεύκη, κυπαρίσσια, σκίνα, πουρνάρια, λαδανιές. Τα μεγάλα ξέφωτα, τα σκιερά μονοπάτια φιλοξενούν καθημερινά κατοίκους των γύρω περιοχών και μαθητές. Στους κήπους γύρω από τα κτήρια συναντούνται και φυτά με καλλωπιστικό χαρακτήρα φοίνικες, αγγελικές, μυρτιές, πικροδάφνες, πυράκανθα, τριανταφυλλιές, ακακίες, λιγούστρα, ενώ τον αγροτικό χαρακτήρα του κτήματος ενισχύουν εκτάσεις με ελιές, αμυγδαλιές, φυστικιές, αμπέλια. Στο νοτιοδυτικό άκρο του κτήματος βρίσκονται δύο μεγάλα πουρνάρια,Quercus coccifera, που αποτελούν τοπόσημα μιας και κατά την παράδοση από αυτό το σημείο φόρτωνε τα κιούπια του με νερό ο Σπύρος Λούης, που ως γνωστόν ήταν νερουλάς.


Φωτ. 14 Πουρνάρι, Quercus coccifera, μεταξύ της εκκλησίας του Αγ. Αντρέα και του πύργου


Φωτ. 15  Ένας ιδιαίτερος στίβος που οριοθετείται από πυκνή βλάστηση


Στο κτήμα βρίσκουν καταφύγιο πολλά φυτικά είδη, στοιχεία με τη πιο  αντιπροσωπευτική  χλωρίδα παραθέτω στον παρακάτω πίνακα.   Τα στοιχεία της χλωρίδας συγκεντρώθηκαν από επιτόπιες καταγραφές και από μελέτες της περιοχής.
Επιστημονική Ονομασία
Κοινή Ονομασία
Cercis siliquastrum                     
Κουτσουπιά
Ceratonia siliqua
Χαρουπιά
Cupressus sempervirens
Κυπαρίσσι
Cupressus arizonica
Κυπαρίσσι γλαυκό
Eucalyptus camaldulensis
Ευκάλυπτος
Pinus halepensis
Πεύκο
Prunus amygdalus
Aμυγδαλιά
Querqus coccifera
Πουρνάρι
Quercus macrolepis
Βελανιδιά
Salix alba
Ιτιά
Pistacia vera
Φιστικιά
Melia azederach
Μελία
Ficus carica
Συκιά
Morus sp
Μουριά
Pyrus amygdaliformis
Γκορτσιά
Olea europaea
Eλιά
Phoenix canariensis
Φοίνικας
Robinia pseudacacia
Ακακία ροβίνια
Fraxinus ornus
Φράξος
Euphorbia helioscopia
Ευφορβία
Laurus nobilis
Δάφνη Απόλλωνος
Nerium oleander
Πικροδάφνη
Arbutus unedo
Kουμαριά
Pistacia lentiscus
Σκίνος
Pittosporum tobira
Aγγελική
Rhamnus alaternus
Ράμνος
Cistus creticus
Λαδανιά
Cistus monspeliensis
Λαδανιά
Coridothymus capitatus              
Θυμάρι
Allium nigrum
Αγριοκρέμμυδο
Anthemis arvensis
Ανθεμιδα
Anthyllis hermanniae
Αλογοθύμαρο
Anemone coronaria
Ανεμώνη
Asparagus acutifolius                  
Σπαράγγι
Bromus madritensis

Bromus sterilis
Αγριοβρώμη
Calentula anversis
Καλέντουλα
Chamomila recutita
Χαμομήλι
Chrysanthemum coronarium
Aγριομαργαρίτα
Cyclamen hederifolium
Κυκλάμινο
Erica manipuliflora
Ρείκι
Eruca vecicaria
Ρόκα
Genista acanthoclada                  
Αφάνα
Geranium lucidum
Αγριογεράνι
Globularia allypum
Στουρέκι
Hordeum murinum
Αγριοκρίθαρο
Hypericum empetrifolium           
Υπέρικο
 Malva sylvestris
Μολόχα
Osyris alba                                 
Όσυρις η λευκή
Sinapis alba
Σινάπι
Smilax aspera   
Σμίλη
Thymelaea tartonraira
Φυνοκαλιά
Vicia sativa
Αγριόβικος
Papaver Rhoeas
Παπαρούνα
Chamomilla sp
Χαμομήλι

  Το κτήμα ακόμα και για αυτούς που δεν το επισκέπτονται συχνά ή και καθόλου, ακόμα και για αυτούς που το προσπερνάνε από τη λεωφόρο Κηφισιάς, ή για αυτούς που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή είναι εξίσου σημαντικό.
Η συνεισφορά του στον καθαρισμό της ατμόσφαιρας από τους αέριους  ρύπους και τα σωματίδια είναι πολύ μεγάλη. Το γεγονός ότι οι φυτοκοινωνίες του αγροτικού και περιαστικού τοπίου της πόλης εισέρχονται μέσα στο κτήμα και βρίσκουν καταφύγιο πάνω στο πρόσφορο έδαφος του, ενισχύοντας την αστική βιοποικιλότητα, είναι πολύ σημαντικό για την οικολογική ισορροπία της πόλης μας. Αλλά και η βελτίωση της βιοκλιματικής λειτουργίας, της γύρω δομημένης  περιοχής, σίγουρα οφείλεται στην παρουσία της βλάστησης μέσα στο κτήμα, στις σκιασμένες εκτάσεις, στην εξατμισοδιαπνοή, στην απουσία πλακοστρωμένων επιφανειών, στην αύξηση του υδατικού ισοζυγίου του εδάφους μέσω της υδατοπερατότητας του.
 Το κτήμα Συγγρού θα μπορούσε να βελτιωθεί σε  πολλά επίπεδα  γιατί αποτελεί στοιχείο ζωντανό, εξελίξιμο, υποκείμενο στους νόμους της φύσης. Παράλληλα όμως το κτήμα Συγγρού εξυπηρετεί οικολογικούς, κοινωνικούς και κυρίως εκπαιδευτικούς σκοπούς. Για το λόγο αυτό η διατήρηση και δημιουργία τέτοιων οικοσυστημάτων μέσα και γύρω από τις πόλεις αποτελεί αναγκαιότητα αλλά και  απαίτηση της σύγχρονης κοινωνίας και για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει να προστατεύεται.

Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος – Αρχιτέκτων τοπίου

Πέμπτη 22 Αυγούστου 2013

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ; ΑΛΗΘΕΙΑ Ή ΨΕΜΑΤΑ



Βιοποικιλότητα και τοπίο συνδέονται άμεσα με μια σχέση αλληλεπίδρασης και  αλληλεξάρτησης.  Το τοπίο δεν είναι παρά ένα μωσαικό  που συντίθεται από διαφορετικούς τύπους ζωής που κατανέμονται στο χώρο και του δίνουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Η Ελλάδα αποτελεί μοναδικό τόπο με μεγάλο πλούτο  βιοτόπων και  οικοσυστημάτων, τα φυτικά είδη που έχουν καταγραφεί  ξεπερνούν τα 6.500 και τα ενδημικά είδη φτάνουν τα 1.150 δηλ. φυτά που φύονται μόνο στη χώρα μας και πουθενά αλλού. Αντίστοιχα η Γερμανία, με έκταση σχεδόν τριπλάσια της Ελλάδος έχει 2.700 είδη και 6 ενδημικά, η Αγγλία με διπλάσια έκταση έχει 1.550 είδη και 16 ενδημικά. Η βιοποικιλότητα δεν είναι παρά ένας μηχανισμός που έχει εφεύρει η φύση για να καταφέρνει να επιβιώνει μέσα  στο χρόνο.
Μπορούμε όμως να μιλάμε για αστική βιοποικιλότητα, για  διατήρηση της  και  προστασία των ενδιαιτημάτων των ειδών; και τι σημαίνει αστική βιοποικιλότητα; Αστική βιοποικιλότητα είναι ο πλούτος των ζωντανών οργανισμών που διαβιώνουν μέσα στη πόλη και κυμαίνονται από τα όριά της ως το κέντρο της. Είναι το κοτσύφι που επισκέπτεται κάθε μέρα τις γλάστρες μου, είναι η κάπαρη που φύτρωσε σε μια ρωγμή της δίπλα μονοκατοικίας, είναι οι κουκουβάγιες στο λόφο του Φιλοπάππου,  οι νυχτερίδες,  είναι οι υπερένειες που έχουν φυτρώσει στις νησίδες. Έχει διαπιστωθεί ότι όσο πιο παλιά είναι η πόλη τόσο πιο πλούσια είναι σε είδη. Ακόμα και η οικονομική ευμάρεια μιας πόλης τη θέτει σε πλεονεκτική θέση όσο αναφορά  τη βιοποικιλότητα σε σχέση με φτωχότερες. Μεγάλο ρόλο επίσης παίζει και το περιαστικό περιβάλλον και ο πλούτος του.
Οι εξελίξεις στις πόλεις θα επηρεάσουν σίγουρα τόσο την αστική όσο και την περιαστική βιοποικιλότητα και αυτό γιατί μέχρι το 2030 ο αστικός πληθυσμός εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 4,9 δισεκατομμύρια αλλά και οι εκτάσεις που καταλαμβάνουν οι  πόλεις αναμένεται  να τριπλασιαστούν. Αυτή η αστική επεκτατικότητα θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την άντληση φυσικών πόρων, ιδιαίτερα του  νερού, τη γονιμότητα της  γεωργικής  γης, τη ρύπανση του αέρα. Οι συνέπειες για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα θα είναι μεγάλες αν αναλογιστεί κανείς τον όγκο των στερεών αποβλήτων, των λυμάτων,  που θα παραχθούν και πως όλα αυτά θα επηρεάσουν το έδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα, τα ποτάμια, τις θάλασσες.  Η μελλοντική οικιστική  ανάπτυξη αναμένεται να συμβεί περισσότερο σε περιοχές φτηνής γεωργικής γης , σε παράκτιες ζώνες , περιοχές δηλαδή με πλούσια βιοποικιλότητα. Η σταδιακή υποβάθμιση των οικοσυστημάτων θα είναι η κύρια απειλή για τη βιοποικιλότητα.
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η αστική βιοποικιλότητα; Για να γίνει κατανοητό θα χρησιμοποιήσω το εξής παράδειγμα, θα παρομοιάσω τη πόλη με μια λίμνη χωρίς ζωή, μια νεκρή περιοχή, χωρίς ψάρια, χωρίς πουλιά, χωρίς βλάστηση, μια ζώνη που δεν αφήνει κανένα ίχνος ζωής να επιβιώσει μέσα της ή να την προσπεράσει. Τι επιπτώσεις θα είχε στην οικονομική, κοινωνική, οικολογική ζωή της περιοχής, στην υγεία του ανθρώπου σήμερα αλλά και μελλοντικά. Η μεγάλη ποικιλία ειδών και  οικοσυστημάτων εξασφαλίζει στο ανθρώπινο είδος τροφή, ενέργεια, φάρμακα, ξυλεία, πρώτες ύλες, καθαρό περιβάλλον, υγεία, καλύτερη ζωή.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Γης του 1992 στη Βραζιλία υπογράφηκε η Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα (CBD), με τρεις  φιλόδοξους στόχους  τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την αειφορική χρήση των συστατικών της και τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των οφελών από τη χρήση των γενετικών πόρων της.
Το περιβάλλον της πόλης έχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με το εξωαστικό, διαφορές που αφορούν την  έκθεση στον ήλιο,  την υγρασία,  την βροχόπτωση, την ταχύτητα και διεύθυνση ανέμου, το θόρυβο, τη ρύπανση του αέρα, του εδάφους, του υδροφόρου ορίζοντα, την αύξηση της θερμοκρασίας. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν τα είδη και τους πληθυσμούς  μέσα στο ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η ενίσχυση και η διατήρηση της βιοποικιλότητας μέσα στις πόλεις απαιτεί καταρχήν καταγραφή και επισήμανση ειδών, οριοθέτηση προστατευόμενων περιοχών, ορθολογική διαχείριση χερσαίων και υδάτινων επιφανειών, αλλαγή πρακτικών που αφορούν τις ανθρώπινες δραστηριότητες γύρω και μέσα στις πόλεις. Χρειάζεται να συνδεθούν οι χώροι πρασίνου μεταξύ τους και με το περιαστικό πράσινο, να εμπλουτιστεί ο υδάτινος ορίζοντας, να προστατευτεί από τους ρύπους το αστικό περιβάλλον, να δοθεί σοβαρή διέξοδος στα σκουπίδια κλπ.  Ένα τρανταχτό παράδειγμα λάθους που έχει άμεσες επιπτώσεις στους πληθυσμούς των  μελισσιών  είναι ο ψεκασμός  φυτών με εντομοκτόνα την περίοδο της ανθοφορίας τους. Αυτή η μείωση είναι απίστευτο πόσες επιπτώσεις μπορεί να επιφέρει στην οικολογική ισορροπία.
Το σίγουρο είναι ότι για να μπορούμε να μιλάμε για βιοποικιλότητα πρέπει να εξασφαλιστεί μια χωρική συνέχεια στην εξάπλωση και μετακίνηση των ειδών. Μεγάλος αριθμός ειδών σημαίνει πλούτος. Η εξαφάνιση ειδών δεν είναι εύκολα διαδικασία, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν υπάρχουν τράπεζες γενετικού υλικού.
Όμως  δεν αρκεί μόνο η διατήρηση της βιοποικιλότητας στις πόλεις, για την βελτίωση των συνθηκών ζωής μέσα σε αυτές, δεν πρέπει να αγνοούμε την έννοια της αειφορίας. Η πόλη και οι πολυάριθμοι κάτοικοί της, στα πλαίσια της αναβάθμισης  της δικής τους ζωής, αγνοούν ότι αφαιρούν πόρους ζωτικής σημασίας από περιαστικές περιοχές. Ας αναλογιστούμε ότι για να κατασκευαστεί ένα αστικό πάρκο και να εξυγιανθεί το εδαφικό υπόστρωμα θα χρειαστεί να αφαιρεθούν πολλά κυβικά  γόνιμο χώμα από  γεωργική γη, ενώ η ίδια η πόλη θα μπορούσε αξιοποιώντας τα οργανικά υπολείμματα της να το παράγει. 
Πόσο σημαντικό όμως μπορεί να είναι το περιβάλλον μιας πόλης ή μιας περιοχής στις ζωές των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης; Μήπως αυτή τη στιγμή το κυρίαρχο είναι να προσεγγίσουμε τις πόλεις ακόμα πιο ανθρωποκεντρικά θέτοντας το περιβάλλον σε δεύτερη μοίρα, κάτω από τις άμεσες ανάγκες του ανθρώπου; Όχι κατά τη γνώμη μου θα ήταν καταστροφικό, ο ρόλος του πράσινου στις πόλεις δεν μπορεί να λειτουργήσει μονοσήμαντα και κοντόφθαλμα. Η οικονομική συνεισφορά ενός υγιούς αστικού περιβάλλοντος δεν εξαντλείται στην  αύξηση της αξίας των ακινήτων ή στο να προσφέρει καρπούς στους κατοίκους του. Η οικονομική κρίση δεν είναι άσχετη με την περιβαλλοντική υποβάθμιση, η τακτική εξαθλιώνω οικονομικά πληθυσμούς, υποβαθμίζω το περιβάλλον, το απαξιώνω, με τη δικαιολογία ότι θα δοθούν κάποια ψίχουλα στη τοπική κοινωνία  είναι γνωστή. Την έχουν εφαρμόσει οι άποικοι στην Αφρική, πολυεθνικές εταιρίες στη Κολομβία, στη Βραζιλία και τώρα στις Σκουριές Χαλκιδικής. Οικονομική ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο θα μας βγάλει από τη ΚΡΙΣΗ.  


 Κατσογιάννη Σταυρούλα
Γεωπόνος –Αρχιτέκτων τοπίου

http://kpe-kastor.kas.sch.gr/biodiversity_site/b/whatitis.htm
http://www.monumenta.org/article.php?IssueID=4&lang=gr&CategoryID=4&ArticleID=291